دسته: جغرافیا مقدمه مسأله مهاجرت و همچنین فرار مغزها برای کشورهای توسعه یافته چندان بحرانی نیست زیرا چنانچه این کشورها نخبگانی را از دست بدهند، توانایی جذب نیروهای متخصص دیگری را دارندو به اصطلاح مبادله مغزها صورت خواهد گرفت در صورتی که کشورهای در حال توسعه نه توان حفظ نخبگان خود را دارند و نه قدرت جذب نخبگان و متخصصان جدید، بنابراین در اصل، فرار مغزها زما
قیمت فایل فقط 3,900 تومان
مهاجرت و فرار مغزها
مقدمه :
مسأله مهاجرت و همچنین فرار مغزها برای کشورهای توسعه یافته چندان بحرانی نیست زیرا چنانچه این کشورها نخبگانی را از دست بدهند، توانایی جذب نیروهای متخصص دیگری را دارندو به اصطلاح مبادله مغزها صورت خواهد گرفت. در صورتی که کشورهای در حال توسعه نه توان حفظ نخبگان خود را دارند و نه قدرت جذب نخبگان و متخصصان جدید، بنابراین در اصل، فرار مغزها زمانی محسوس است که جریان خروجی متخصصان و تحصیل کردگان ثابت باشد و با جریان ورودی مشابهی از سایر کشورها جایگزین نگردد. این مسأله صدمات جبران ناپذیری به کشورهای کوچک و کم جمعیت در حال توسعه وارد می کند.
به دلیل ماهیت مهاجرت و اینکه پدیده ای بین رشته ای است، صاحب نظران مختلف بنا به حوزه تخصصی و زمینه کاری خود، تعاریف متعددی از آن عرضه کرده اند. امانی و دیگران در لغت نامه جمعیت شناسی، در تعریف مهاجرت آورده اند که : «مهاجرت شکلی از تحریک جغرافیایی یا مکانی است که بین دو واحد جغرافیایی صورت می گیرد. این تحرک جغرافیایی، تغییر اقامتگاه از مبدأ یا محل سکونت به مقصد یا محل ورود است که به این نوع مهاجرت، مهاجرت دائم گویند که باید آن را از اشکال دیگر حرکت که متضمن تغییر دائمی محل اقامت نیست تفکیک کرد» (امانی و دیگران، 1354: 71). در تحقیق حاضر، به تحرک جغرافیایی از مبدأ روستایی به مقصد شهری و نیز علل موجد این تحرک، توجه شده است.
مهاجرت روستایی برای اولین بار در سال 1892 میلادی توسط گراهام انگلیسی به کار برده شد. معادل های این عبارت که در منابع گوناگون ذکر می گردند عبارت اند از: کوچ داخلی، برون کوچی روستایی، ترک روستاها ، روستا گریزی، خالی شدن روستاها، برون کوچی روستا به شهر و در نهایت ترک سرزمین (پیتیه، 1369 : 1).
علل مهاجرت، وابسته به ویژگی های مختلف شخصیتی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی افراد متفاوت است. هدف عده ای از مهاجرت، اشتغال است و قصد عده ای دیگر تحصیل، ازدواج و... که قطعاً نتایج متفاوتی دارد. تحقیق حاضر از طریق بررسی آن بخش از پایان نامه های دانشجویان دانشگاه تهران که در زمینه مهاجرت است، علل اصلی مهاجرت روستاییان به شهرها در ایارن را تبیین کرده است. این علل از سطوح مختلف تحلیلی (فرد، خانوار، دهستان و غیره) و رشته ها (علوم اجتماعی، جغرافیا و اقتصاد) و مقاطع تحصیلی (دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی) با روش های متفاوت بررسی (پیمایش ، تحلیل ثانوی داده ها و کتابخانه ای) به دست آمده است.
امید است از نتایج این تحقیق در برنامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی به ویژه در زمینه برنامه ریزی روستایی استفاده شود و تا حدودی راهگشای محدودیت های اطلاعاتی در این زمینه گردد.
بیان مساله
نتیجه نهایی مهاجرت از روستا به شهر نابودی کامل شکوفایی ملی و از دست دادن آزادی است چرا که انحطاط روستا به مثابه انحطاط تمدن است، تمدنی که ضامن قانون شهروند و حفظ حرمت آزادی انسان است (رولان ماسپتیول به نقل از پیتیه ، 1369، 44) .
در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مهاجرت از روستا به شهر در زمره مهمترین مسائل اجتماعی و اقتصادی به شمار می آید. این مهاجران هم در مبدأ و هم در مقصد مسائل و مشکلاتی از جمله؛ بروز نابسامانی های متعدد ناشی از فشار بر منابع و امکانات محدود جوامع شهری ، بیکاری و کم کاری ، کمبود فضای زیستی و آموزشی ، آلودگی هوا و محیط زیست، سالخوردگی و زنانه شدن نیروی کار کشاورزی ، تخلیه روستاها و غیره را به وجود می آورند.
طبق نظریه گزینشی بودن مهاجرت، در اولین فرصت ، بعضی از افراد مهاجرت را بر می گزینند و بعضی ماندن را، این امر بر حسب تصادف نیست. معمولاً مهاجر ویژگی هایی دارد که موجب می شود زمینه های رفتن یا ماندن را در مقایسه با آنهایی که می مانند، متفاوت ارزیابی کند (اوبرای، 1370: 82) . بررسی های داخلی و خارجی که درباره مهاجرت به خصوص مهاجرت از روستا به شهر انجام شده، توافق دارند که تمایل و تصمیم گیری برای مهاجرت به سن و جنس و تحصیلات بستگی دارد. افراد 15 تا 30 ساله در جریان مهاجرت سهم عمده را دارند.
مهاجرت افراد جوان از روستا باعث کاهش رشد جمعیت (و در مواردی خالی از سکنه شدن)، افزایش نسبت سالخوردگی و افزایش نسبت وابستگی در روستا می گردد. طبق بررسی های وزرات اقتصاد در روستاها و شهرهای کوچک، نرخ رشد جمعیت پایین تر از نرخ طبیعی می باشد(وزارت اقتصاد، 1375: 25). رمضانیان در تحقیقی تحت عنوان «ساخوردگی جمعیت شاغل در بخش کشاورزی ایران ، دلایل و پیامدها» مهم ترین عامل موثر بر سالخوردگی جمعیت شاغل در بخش کشاورزی را مهاجرت دانسته است . از آنجا که اکثر مهاجران را جوانان جویای کار تشکیل می دهند، در نتیجه نوعی عدم تعادل (از نظر ساختار سنی) بین جمعیت شاغل در مناطق شهری (قطب مشاغل صنعتی و خدماتی) و مناطق روستایی (قطب مشاغل کشاورزی) پدید آمده است . این عدم تعادل به صورت سالخورده تر شدن جمعیت کشاورز و جوان تر شدن جمعیت شاغل در بخش های صنعت و خدمات جلوه گر می شود (رمضانیان، 1380)
اهمیت و ضرورت
مهاجرت بی رویه به شهرستان لامرد علاوه بر اینکه این شهرستان را معرض تنوع و چند گانگی قرار داده است که تشخیص فرهنگ اصیل آنرا دستخوش تغییرات داده است و مشکلاتی از قبیل مسکن ، اشتغال ، هزینه بالای زندگی بخشی از جمعیت دارای درآمد پایین را ناچار به زندگی شهرک های حاشیه شهری ساخته است که این امر نگارنده را بر این داشت که یک پژوهش عملی به اهمیت موضوع پرداخته تا مسئولین امر و فهیم گیرندگان را به این فکر وا می دارد و تهمیدات صحیح می تواند زمینه دسترسی را آماده کنند که مشکلات برآمده از این مهاجرت را به نحو مطلوبی حل و فصل نمایند .
اهداف تحقیق
هدف کلی پژوهش، شناخت علل مهاجرت (ابعاد اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی، جمعیت شناسی و طبیعی – کشاورزی) روستاییان به شهرهاست. اهداف دیگر تحقیق عبارت اند از:
فرضیات تحقیق
1- چنین به نظر می رسد بین فقر اقتصادی و مهاجرت رابطه معناداری وجود دارد ؟
2- چنین به نظر می رسد که کمبود امکانات در روستا باعث افزایش مهاجرت می شود .
3- چنین به نظر می رسد که کمبود شدن در روستا باعث افزایش مهاجرت می شود .
4- چنین به نظر می رسد که بی توجهی به زیر ساختهای کشاورزی باعث به وجود آمدن پدیده مهاجرت می شود .
تعاریف نظری وعلمی مفاهیم (متغیرها )و سطوح سنجش :
در آزمون فرضیات ونظریه ها ، خصوصآ در مطالعات پیمایشی ،تعاریف عملی ونظری مفاهیم ومتغیرهایی که در تحقیق به کار رفته اند وتعیین سطوحبخش آنها بسیار ضروری است .زیرا در مطالعات عملی و بویژه در علومانسانی ،معمولا از نتایج تحقیقات استفاده های وسیعی می شود .این در حالی است که اگر مفاهیم ومتغیرهای بکار رفته در این چنین تحقیقاتی ، تصای مفهومی ومعنایی یکسانی نداشته باشند ، قابلت استفاده بوسیله افراد دیگر را از دست می دهند بنابراین چجهت مشخص کردن قصای مفهومی متغرها ، ویژگی ها وصفای در مورد هر یک از متغیرها مشخص وانتخاب می شوند .که بدینوسیله می توانیم برای مفاهیم ومتغیرهای مورد استفاده در تحقیق ،تعاریف نظری مناسبی را ادامه می دهیم .
برای تعریف نظری متغیرها در هر تحقیق توجه به دونکته جاز اهمیت زادی است .اول اینکه قصای مفهومی واژه ها باید به طور پایدار تثبیت شود .تا همه افراد تحت آن واژه ،یک مفهوم را درک کنند .وامکان تغییر مفهوم و تعابیر گوناگون از آن وجود نداشته باشد .دیگر اینکه تعریف بادی به گونه ای دقق باشد که بتوان آن واژه را به سادگی بررسی نمود .بعضی صفات و اصطلاحاتی که برای تعریف واژها به کار گرفته می شوند باید دقیقآ تعریف شده و دارای قصای مفهومی مشخص و صریح باشند تا امکان بررسی تجربی فراهم گردد .
در مرحله بعد ،از مفاهیم و متغیرهای مورد استفاده در تحقیق ، تعریف عملیاتی می شود .این کار از آن جهت صورت می گرد که معمولا بیشتر بیشتر مفاهیمی که در تحقیقات علوم اجتماعی به کار می روند،عام ، اتزاعی و یا کیف هستند که باید به حالت خاص ،عینی ،کمی ،و به مفاه قابل بررسی و مطالعه برگردانده می شوند .علاوه بر این در تحقیقات تجربی – اجتماعی جهت محاسبات آماری و استفاده از تکنیکهای آماری مناسب و کمی ساختن جنبه های کیفی رفتار و همچنین جهت آزمون تجربی نظریه ها و فرضیات لازم است که سطوح سنجش متغیرها مشخص شونددر ادامه سعی خواهد شد که مفاهیم و متغیرهای عمده در تحقیق حاضر ،به صورت عملی ونظری تعریف شده و سطوح سنجش هر یک از آنها مشخص گردد .
متغیر وابسته :
مهاجرت بطور کلی یک حرکت ساده شامل یک فرد یا یک گروه مهاجر است که یک مکان جغرافیایی (مبدآ ) را ترک گفته و به مکان دیگری « مقصد » نقل مکان می کنند .این فراند یکجریان مهاجرتی ساده را بیان می کند که دارای پنجمفهوم قصایی اساسی :نقاط ، مسافت ،جهت ، اتصال و زمان می باشد .
در تعاریف متعددی که پیرامون چگونگی مکانزم مهاجرت ارایه گردده ، غالبآ به تعبیر سکونتگاه و عبور از مرزهای خاص داخلی و بین المللی توجه شده است و لی بعضی از این تعاریف تاکید شان بر تحول در نظام کنش متقابل اجتماعی مهاجر است .و عدهای دگر بر روی تعبیر سکونتگاه بدون در نظر گرفتن مدت اقامت مهاجرین و برخی دیگر بر تعییرات مداوم در مکاتهای تضایی و اجتماعی تاکید می نمایند . اما آنچه که در این تحقیق از مهاجرت در نظر است به شرح زیر است :
منظور از فرد مهاجر چه کسی است که از روستا به شهر و شهرهای بزرگتر مهاجرت می کند .
متغر مستقل :
متغرهای مستقل در این پژوهش عبارتند از :
1- سن مهاجر
2-جنس مهاجر
3- میزان درآمد خانواده
4- شغل
5- میزان تحصیلات
6-میزان درآمد
7- امکانات رفاهی
8- امکانات وآموزشها
10 -کاهش بهره وری کشاورزی
11-عوامل فردی
12- سغبت از خویشان
3-9- تعریف متغیرهای مستقل :
1-جنس :منظور از زن یا مرد بودن می باشد .
2-وضعیت تامل :
در ان متغیرها یکی از چها مورد ، مجرد ، متاهل ، مطلقه وبیوه بدون مهاجر مدنظر است .
1- سن :
عین رقم مهاجرین بین 64-15 سال مدنظر است
2- تحصیلات :
در ان متغیر یکی از چهار دسته بندی تحصیلی و بی سوادی ، سواد قدیمی و ابتدایی ،راهنمایی و متوسطه ،دیپلم و فوق دیپلم ،لیسانس و بالاتر مد نظر باشد .
3- درآمد :
عین درآمد ماهیانه فردمهاجر در مقصد مد نظر می باشد .
4- نوع شغل :
ساسله مراتب شغلی بر اساس مترلت اجتماعی مد نظر است .
5- امکانات رفاهی :
شامل مسکن جاهای تفریحی از قبیل پارک و بیمارستان می باشد .
فصل دوم
ادبیات تحقیق
چارچوب نظری تحقیق
انواع دیدگاههای مطالعات مهاجرتی:
به لحاظ سابقه تاریخی و واقعیت های موجود کنونی در بررسی این پدیده و عوامل و ابعاد آن، منطقی خواهد بود که از زاویه یک نگرش روانشناسی- جامعه شناسی به این پروسه نگاه کنیم و مهاجر را از لحاظ شخصیت فردی و محیطی و نیز رابطه مهاجر را با محیط اجتماعی مدنظر قرار دهیم:
1-روانشناسی مهاجرت در اینجا لازم است مهاجرت را از دیدگاه روانشناختی مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم که انسان مهاجر تحت تاثیر چه عواملی در این رابطه قرار داد، در ابتدا باید پویایی رفتار یا انگیزش رفتار مورد بررسی قرار گیرد. یعنی اینکه چرا موجود زنده یک عمل خاص را انجام می دهد. در این مبحث توجه روانشناسان به شناخت نیرویی که باعث حرکت موجود زنده می شود، موجب شده روانشناسان بوجود انرژیهای داخلی یا نیروهایی که موجو زنده را به حرکت درمی آورد و در قابلیت پاسخگویی او نسبت به محرک خارجی موثر واقع می شود، توجه کنند، باید توجه نمود که بعد از آن که کودک متولد شد به آزمایش واقعیت مشغول می شود و در نتیجه " من" در او ایجاد می شود، بعلاوه آدمی راههایی که افراد دیگر انتخاب کرده اند می پذیرد و در نتیجه اصول اخلاقی یا وجدان اخلاقی و " فرامن" تشکیل می شود، به عکس حیوانات در آدمی " من" و" فرامن" بر " نهاد" ( احتیاجات بیولوژیک) مسلط هستند. با توجه به این مسائل، و پیچیدگی شخصیت انسان و خواسته های متفاوت فردی و اجتماعی لزوم شناخت علمی درتبیین پدیده مهاجرت بیش از نگاه سیاسی به این مقوله موثر خواهد بود.
2-جامعه شناسی مهاجرت همچنین لازم است از این پدیده ( مهاجرت) برای بررسی و تحلیل، از دانش جامعه شناسی نیز بهره ببریم، همانگونه که از بعد روان شناسی شخصیت فرد و خوایته های ذهنی او می تواند مورد بررسی قرار گیرد، باید به روابط فرد و اجتماع و شرایط خاص اجتماعی نیز واقع نگرانه در تحلیل نگاه شود، ضمنا نباید فراموش کرد که دوران مهاجرتهای کلاسیک ( بواسطه تثبیت مرزهای بین المللی) سپری شده است، همانگونه که در دوران کوچ ایلات و اقوام به خارج از مرزهای شناخته شدة بین المللی سپری گشته است. شاید بتوان ادعا کرد که مهاجرت به معنای عام آن دیگر واقعیت وجودی خویش را از دست داده است و هم اکنون مهاجرت بصورت تک فردی یا خانوادة کوچک عینیت داردکه با توجه به پایداری قومی، ایلی و خانواده بزرگ در مکان اولیه، هیچگاه نمی تواند پیوند و بستگی خویش را با مبدا ازدست دهد و همیشه در ارتباط متقابل با جایگاه اصلی خواهد بود.
نظریه وابستگی معتقدین به وابستگی بر این عقیده اند که علتهای مهاجرت را نمی توان از اثرات آن جدا کرد. زیرا مهاجرت از یک طرف معلول توسعة نابرابر است و از طرف دیگر عامل گسترش و رونق و تعمیق توسعه نابرابر در علت یابی مهاجرت از روستا به شهر در کشورهای جهان سوم، نظریه پردازان وابستگی بیان می کنند که باید به مساله عدم توسعه توجه نمود و در این رابطه نابرابری های ساختی و مکانی بین بخش های جامعه رادر نظر گرفت.
( غلامعباس توسلی، جانعه شناسی شهری =، انتشارات پیام نور، چاپ اول، ص 109، 1374)
از آنجا که عدم توسعه و نابرابری ساختی و مکانی درتوسعة جهان سوم از شکل گسترش توسعة سرمایه داری در این کشورها ناشی می شود، لذا حرکت توده ای جمعیت را در این کشورها باید در این رابطه مورد بررسی قرار داد. دو دسته عوامل برای بیان علت مهاجرت درنظرگرفته شده است:
1- عوامل تغییر دهنده
2- عوامل رکودی
عوامل اول بانفوذ سرمایه داری در مناطق سنتی و ایجاد تغییر در تکنیک های تولیدی ارتباط دارد. تکنیک های جدید کارگر اضافی ایجاد می کند و آنها را مجبور به مهاجرت می کنند. عوامل رکودی، زمانی عمل می کنند که رشد جمعیت از تولیدات کشاورزی پیشی می گیرد و نیروی کار اضافی را مجبور به مهاجرت می نماید. سپس ماهی مهاجرت روستاییان باانتقال ساختی روستاها دراثر ادغام در نظام سرمایه داری مرتبط است. به نظر نظریه پردازان وابستگی مهاجرت از روستا به شهر را در کشورهای جهان سوم پدیده ای جدید در ارتباط با گسترش سرمایه داری وابسته در این کشورها می دانند. این نظریه پردازان و محققین به عمل دافعة جمعیت باور دارند و علت مهاجرت را عمدتا نابرابری سطح توسعة روستا و شهر می دانند. اگرچه این توسعه وابسته است اما بهر جهت تمرکز سرماییه در یک محل و بی توجهی به محل های دیگر و یاایجاد تغییرات انتخابی را درمحیط دوم عامل حرکت جمعیت از روستا به شهر می دانند. از نظر نظریه پردازان وابستگی مهاجرت نه تنها نمود وابستگی کشورهای جهان سوم است بلکه خود باعث تقویت وابستگی این کشورها می شود. از نظر این محققین مهاجرت از یک طرف عامل تقویت توسعه نیافتگی منطقة مهاجر فرست است و از طرف دیگر عامل ایجاد و تشدید نارسایی های منطقه مهاجر پذیر.
نظریه کارکردگرایی این نظریه مهاجرتهای روستایی را بر اساس کارکرد شهر و روستا در برآوردن نیازهای روستاییان تفسیر می کند. طرفداران این نظریه معتقدند که تمام نیازهای اجتماعی در چارچوب نظام های اجتماعی آموخته می شوند. افراد در یک نظام، نیازهایی دارند که در آن نظام نمی توانند آنها را برآورده کنند چون خصایص ساختی نظام های اجتماعی و افراد هرگز در طول زمان ایستا نیستند، لذا ممکن است تحولات لازم برای کاهش ناهماهنگی بین نیازها و امکان بدست آوردن ان در فرد یادر نظام و یا در هر دو اتفاق بیفتد. درک ناهماهنگی های بین خصایص فرد و نظام اجتماعی منجر به مهاجرت شخصی جهت کاهش ناهماهنگی های ساختی می شود. کارکردگرایان عقیده دارند:
سرمایه، کلا تحرکش از افراد بیشتر و آسانتر است. پس در اینجا مسئلة ایجاد تعادل نیست، بلکه حرکت نیروی کار ارزان از مبدا به مقصد است. همراه با مهاجرت افراد سرمایه و منافع از مناطق روستایی به شهرها روانه می گردد تا در شهرها تولید کنند. ( لهسایی زاده، 1368، ص13، انتشارات نوید)
نظریه تفاوتها این نظریه که به تئوری(( جذب و دفع)) یا (( رانش و کشش)) معروف است، مبنای حرکت خود را روی توسعه ناهماهنگ شهر و روستا و تضاد میان این دومنطقه ا زحیات بشری قرار داده و مطالعات خود را از عوامل دافعه((رانش)) در روستاها و جاذبه (( کشش)) در شهر، با دیدی مقطعی شروع می کند. طرفداران این نظریه تفاوتهای موجودی میان این دو مرکز سکونت انسان را به عنوان عامل مستقل مطرح می کنند و در توجیح نظر خود بر مهاجرتهای جمعیت از آن بهره برداری می کنند. برخی از عوامل رانش درنظام روستایی که نظریه پردازان به آن استناد می کنند: فقر عمیق روستاها و عدم امنیت حاکم بر این مناطق، نداشتن زمین، کمبود امکانات و تسهیلات زندگی، مردم اشتغال، پایین بودن سطح بهداشت و آموزش که در روستاها جلوه می کند. در مقابل جاذبه ها و کشش های شهری که روستاییان را به سوی شهر جلب می کند، به صورت شغل مناسب وجود درآمدهای بالا، دسترسی به تسهیلات زندگی شهری، فضای آموزشی مطلوب، بیمارستان و تحرک اجتماعی مطرح می شود.
نظریة مهاجرت از اورت لی ( ترجمه بیژن زارع) :
به نظر " فار" مهاجرت بدون هیچگونه قاعده مشخص آغاز می شود، و ادامه پیدا می کند. این نظر، راونشتاین را پیش از تشکیل انجمن سلطنتی آمار 17 مارس 1885 به سمت مقاله کنونی معروفش در مورد قوانین مهاجرت هدایت کرد. اساس این مقاله روی آمار بریتانیا در 1881 قرار داشت، اما در 1889 راونشتاین باتوجه به اطلاعات اماری مربوط به بیش از 20 کشور در مقاله اش تجدید نظر کرد. در مرحلة دوم باتوجه به تاثیر نظریه های جدیدتر و بازنگری گسترده اش، مقاله خود را قوانین مهاجرت نامید. اگرچه او عقیده داشت که عمدتا قوانین مربوط به جمعیت و اقتصاد بدقت قوانین فیزیکی نیست، قوانین راونشتاین همانگونه که در مقاله اول شکل گرفته و در مقاله دوم بسط داده شده و یا اصلاح گردیده است، در جملات وی در زیر خلاصه گردیده اند. پنج قانون اول معمولا از طرف عموم نقل می شوند، در حالیکه موارد 6 و 7 اگرچه از نتایج عمومی مقاله دوم وی گرفته شده اند، چندان عمومیت ندارند، بااین وجود راه راونشتاین در مورد شماره گذاری قوانین و تا حدودی بیان آزمایشی او در مورد تسلط انگیزة اقتصادی مهاجرت نیست به برآورد اهمیت نتیجه گیری هایش، درست تر جلوه می کند.
1-مهاجرت و مسافتالف) تودة بزرگی از مهاجرین تنها مسافت کوتاهی را طی می کنند و مهاجرین معینی که در یک مرکز مشخص جذب شده اند، بدون رشد خواهند ماند. ب) معمولا مهاجران مسافتهای طولانی را باترجیح یکی از مراکز بزرگ تجاری و صنعتی انتخاب می کنند.
2-مهاجرت مرحله ایالف) سرانجام یک تغییر مکانی عمومی یا انتقال جمعیت رخ می دهد، که آهنگ جریانهای مهاجرت را در جهت مراکز بزرگ تجار یو صنعتی که مهاجرین را جذب می نماید، ایجاد می کند.ب) بلافاصله ساکنان روستاها یک شهرک را که رشد گروهی سریعی در آن بوجود آمده است، احاطه می کنند، بنابراین شکافهایی که در جمعیت روستایی به نظر می رسد بوسیله مهاجرین از نقاط دوردست پر می شودتا نیروی جاذبة یکی از شهرهای به سرعت گسترش یافتة ما در دورترین زوایای یک کشور پادشاهی نتایجی را ببار آورد. ج) فرآیند پراکندگی عکس فرآیند جذب می باشد و جنبه های مشابهی را نمایان می سازد.
3-جریان و ضد جریان هریک از جریانهای اصلی مهاجرت یک ضد جریان جبرانی را ایجاد می کند. در واژه شناسی جدید جریان و ضد جریان برای راونشتاین جایگزین تحرک و ضد تحرک گردیده است.
4-اختلافات روستا – شهری در تمایل به مهاجرتاهالی شهرکها نسبت به اهالی نواحی روستایی کمتر مهاجرت می نمایند.
5-فزونی شمار زنان در بین مهاجرین مسافت کوتاه به نظر می رسد که در بین مهاجرین کوتاه سفر برتری داشته باشند.
6-تکنولوژی و مهاجرت آیا مهاجرت افزایش پیدا می کند؟ من معتقدم چنین است، هر جایی که توانسته ام مقایسه نمایم افزایشی را در امکانات تحرک و گسترش تولیدات و تجارب که منتهی به افزایش مهاجرت می گردد، دریافته ام.
7-غلبة انگیزة اقتصادیقوانین بد یا ظالمانه، مالیان سنگین عدم جاذبة اقلیمی، شرایط اجتماعی نامساعد و حتی اجبار( تجارت پرده، حمل و نقل) تمامی آنها جریانهای مهاجرت را ایجاد کرده و هنوز هم ایجاد می کنند. لیکن هیچ یک ازاین جریانها در این مقاله با آنهایی که ناشی از آرزوی لاینفک بشر انسانهایی که می خواهند در ملاحظات مادی از دیگران برتر باشند، نمی توانند مورد مقایسه قرار گیرند.( لهسایی زاده، 1368، ص 55 تا ص 58)
رهیافت سیستمی در مورد یک نظریه مهاجرت روستا به شهر
در نوشته های در حال رشد مطالعه مهاجرت، دو موضوع نظری یعنی 1- چرا مردم مهاجرت می کنند؟ و 2- تا چه مسافتی حرکت می نمایند، توجه را به خود معطوف داشته است. یک مدل ساده برای توضیح دلایلی که چرا مردم حرکت می کنند به شکل فرضیة "رانش- کشش" صورت بندی شده است. این موضوع به گونه های مختلف استادانه سازی شده تا حرکتهای انواع مهاجرتهای داخلی روستا – روستایی، روستا- شهری و مهاجرتهای بین المللی را در برگیرد. موضوع اینکه مردم تا چه مسافتی حرکت می نمایند بنوبة خود به شمار زیاد اعجاب انگیزی از این مدلها که از لحاظ آماری یا ریاضی به درجات مختلفی آگاهی می دهند، منجر شده است. بیشتر این صورت بندی های نظری در مورد شرایط کشورهای توسعه یافته دنیا و بخصوص مهاجرتهای شهر- شهری به کار برده شده است. تناسب آنها برای جابه جایی حرکتهای مهاجرتی از نواحی روستا – شهری و بویژه در محیط کشورهای توسعه نیافته، به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. معهذا در این نواحی جهان که مهاجرتهای روستا – شهری اخیرا در حال انجام بوده، بهترین موقعیت برای آزمایش دلالتهای نظری در مورد این دسته حرکتها وجود دارد. پیشنهاد شده که آفریقا ناحیة خاصی منحصر بفردی است که می تواند شواهد مهم تجربی در مورد این نوع حرکت ها بدست بدهد.
معهذا، اطلاعات ارزشمندی میتوانند به طور مشابهی از بررسی تاریخ بعضی از کشورهای پیشرفته دنیا بدست آیند. مسلما حقیقت دارد که در آفرقا تا به امروز توجه تاحد نامناسبی بر انتقالهای فصلی کم اهمیت جمعیت از نواحی روستایی به شهری یعنی بر آنچه که حرکت ثابت دوری بین دو ناحیه نامیده شده، معطوف بوده است. اما همانطوریکه نشان داده خواهد شد این نوع حرکت ها موارد بسیار خاصی از مهاجرت روستا- شهری را نشان می دهند. برای روشن تر شدن موضوع لازم است که تعریف مهاجرت روستا – شهری ارایه شود. اصولا مهاجرت روستا- شهری یک انتقال اصلی از ساخت مرکزی جامعه که در آن مردم از اجتمعات بسیار کلی کوچکتر کشاورزی به اجتماعات بزرگتر و عمدتا غیر کشاورزی حرکت می کنند رانشان می دهد. غیر از این جنبة فضایی ( یا افقی) حرکت، همچنین جنبه های اجتماعی اقتصادی ( یا عمومی) مستلزم انتقال داریم مهارت ها، نگرش ها و الگوهای رفتاری بطوریکه مهاجرین قادر به شکستن کامل زمینه روستایی شان شده و کاملا به موجودیت شهری تسلیم می شوند، وجود دارد. بنابراین اساس حرکت یک انتقال دایم است. مهاجرت روستا شهری همچنین یک ملازم فضایی اصلی از توسعه اقتصادی بگونه ای است که موقعیتی که در آن 85% از جمعیت در روستا زندگی نموده و کشاورزی می کنند و تنها در حدود 15% در فعالیت های کشاورزی بوده و در شهرها زندگی می کنند را بر عکس نمایند. مهاجرت روستا – شهری ججریان فضایی اجزا چنین کاری را نشان می دهد. پدیده پیچیده است که نه تنها مستلزم مهاجران است بلکه همچنین شماری از آژانس های مهادی را لازم داشته و به سازگاری فوق العادع مهم و متنوع در هر نقطه منطقه منجر می گردد.
پیامد های مهاجرت
پیامدهای مهاجرت بر هر سه سازمان اجتماعی، یعنی سازمان اجتماعی مهاجران، سازمان اجتماعی مبدا و سازمان اجتماعی مقصد اثر می گذارد. البته بین نظام های فرعی دهنده و گیرنده مبادله جمعیت صورت می گیرد. در برخی از شروط احتمالی جمع مهاجری ( بوم شناختی، بعد تاریخی) تغییراتی روی می دهد که به وبة خود تغییراتی را در سازمان اجتماعی جمع مهاجری ، و به صورت نظری، در هر سه جزء آن، یعنی نظام ها ی فرهنگی، اجتماعی و شخصیت موجب می شود.لیکن همه تغییرات ناشی از مهاجرت لزوما معلول مهاجرت نیستن، این موضوع باید به طور تجربی و با بهرهگیری از رهنمودهای مناسب و محدود نظری از نوع میان گستره مشخص و توصیف شود. با این درک و پذیرش اینمسئله اهمیت دارد که امکان این هست که تغییرات سازمانهای اجتماعی مبدا و مقصد موجب شود که در سازمان اجتماعی جمع مهاجری نیز تغییراتی روی دهد. به خاطر همین ارتباط متقابل این سه سازمان اجتماعی است که به آنها بعنوان(( نظام مهاجرت)) اشاره می کنیم. بین این سازمانهای اجتماعی و توسط مهاجران( که از یکسو حاملان نوع خاصی از سازمان اجتماعی و از سوی دیگر اگر نه صریحا بلکه تلویحا طرفداران موثر و کارآمدی برای تغییر هستند)، عناصر سازمان های اجتماعی مبادله می شوند. تعیین جزءبه جزء همه پیامدهایی که ممکن است هر مورد مهاجرت داشته باشد اگر نه یک کار محال حداقل کار دشواری است. با اینحال معتقدیم که این تصور و برداشت که نظام مهاجرت متشکل از سه سازمان اجتماعی است با ارتباطهای متقابل که از طریق جمع مهاجری عمل می کنند ، ابزار نظری مفیدی است برای سازماندهی پژوهش جامعه شناختی دربارة پیامدهای مهاجرت(لهسایی زاده ص46 و ص47)
دگرگونی های کیفی تشخیص پیامدهای چند شکلی این پدیدة عظیم آسان نیست، حتی ممکن است به سبب کمبود منابع مستند بعضی از آنها از نظر دور بمانند جابه جایی های روستایی، هرچند هم کم اهمیت باشد، در نهایت موجب دگرگونی های کیفی قابل توجه خواهد شد.
1-پیری جمعیت های روستایی و جوانی جمعیت های حاشیه نشین:
در زندگی فرد، مهاجرت در اوایل زندگی فعال انجام می گیرد، معمولا در پایان تحصیلات اجباری، یا برای پسران بعد از خدمت سربازی. مهاجرت مرد غالب اوقات، اندک زمانی پس از مهاجرت زن صورت می گیرد آن هم بر اثر ازدواج( جابه جایی قبل از 30 سالگی) بسیار رایج است، پس زن و شوهر مدتی مدید و غلبا برای بقیه عمر ئر جای تازه باقی می مانند و در نتیجه گروه مهاجران از اکثریت جوان تشکیل می شوند.
جهت دریافت فایل مهاجرت و فرار مغزها لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 3,900 تومان
برچسب ها : مهاجرت و فرار مغزها , مهاجرت , فرار مغزها , دانلود مهاجرت و فرار مغزها , جمعیت های روستایی , پیری , جوانی , جمعیت های حاشیه نشین , مهاجرتهای روستایی , سرمایه , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , دانلود پروژه