دسته: علوم اجتماعی نخستین مناسبت در دی ماه جشنهای چهارگانه دیگان است چون در دی ماه چهارروز به نام خدا نامیده می‌شود این جشن‌ها با «اورمزد روز » آغاز می‌شود و با «دی‌به‌دین» پایان‌می‌پذیرد httptzaorgimagesMehreganjpg ١ اورمزد و دی ماه در نخستین روز دی ماه باستانی ٢٥ آذرماه خورشیدی ٢ دی به‌آذر و دی‌ماه در هشتمین روز دی ماه باستانی ٢ دی ماه خورشیدی ٣ دی‌به مه
قیمت فایل فقط 7,900 تومان
جشنهای ایران باستان
زرتشت
January 19th, 2009, 14:51
* نخستین مناسبت در دی ماه جشنهای چهارگانه دیگان است چون در دی ماه چهارروز به نام خدا نامیده می‌شود. این جشن‌ها با «اورمزد روز » آغاز می‌شود و با «دی‌به‌دین» پایان‌می‌پذیرد. http://t-z-a.org/images/Mehregan.jpg
١- اورمزد و دی ماه : در نخستین روز دی ماه باستانی / ٢٥ آذرماه خورشیدی
٢- دی به‌آذر و دی‌ماه در هشتمین روز دی ماه باستانی/ ٢ دی ماه خورشیدی
٣- دی‌به مهر ودی‌ماه در پانزدهمین روز دی ماه باستانی/ ٩ دی ماه خورشیدی
٤- دی‌به‌دین و دی‌ماه در بیست و سومین روز دی ماه باستانی/١٧ دی ماه خورشیدی
* مناسبت دیگر یادواره درگذشت اشوزرتشت است كه در روز خیر(خور) ایزد برابر با یازدهمین روز از دی‌ماه باستانی و پنجم دی‌ماه خورشیدی در سراسر مناطق زرتشتی‌نشین گیتی به ویژه ایران برگزار می‌شود. این روز یكی از روزهای تعطیل ویژه زرتشتیان ایران است.
مناسبت این یادروز به كوتاهی از این قرار است:
پیامبر ایران باستان اشوزرتشت پس از پایان رسالت خود كه آموزش راستی و آرامش به انسان‌ها بود، در شهر بلخ به سرمی‌برد. در سن هفتادو هفت سالگی هنگامی‌كه گشتاسب كیانی و پسرش اسفندیار فرمانروای بلخ كه آن زمان از پایتخت خارج شده بودند، فرمانروای تورانی ارجاسب كه دشمن دیرینه ایرانیان بود از فرصت استفاده كرد و توربراتور فرمانده سپاه خود را با لشكری بسیار به ایران فرستاد. لشكر تورانی دروازه‌های شهر بلخ را با همه دلاوری‌های ایرانیان در هم شكستند و هنگامی‌كه اشوزرتشت پیامبر ایرانی با لهراسب و گروهی از پیروانش در آتشكده بلخ به نیایش مشغول بودند، با یورش سپاهیان مهاجم همگی جان باختند.
اشوزرتشت گرچه جان به جان آفرین سپرد و از دیده‌ها پنهان گشت، ولی روان پاكش همراه با اندرز و آموزش‌های جاودانه‌اش پیوسته زنده ماند. طوری كه پس از هزاران سال نام بلندش بر سرزبان‌ها و فروغ مهرش در درون دل‌هاست.
* مناسبت سوم برگزاری «گهنبار» است كه از روز مهر تا ورهرام ١٦ تا ٢٠ دی ماه باستانی و ١٠ تا ١٤ دی ماه خورشیدی چهره میدیارم گاه خوانده می‌شود. این گهنبار ویژه پیدایش جانوران است. میدیارم به چم (معنای) میانه آرامش است و زمانی برگزار می‌شود كه هنگام آرامش و استراحت كشاورزان و دامداران است.
* روزهای نبر (نخوردن گوشت) نیز در دی‌ماه عبارتند از :
- ششم دی برابر با ماه روز
- هشتم دی برابر با گوش روز
- پانزدهم دی برابر با رام روز
- بیست و ششم دی برابر با وهمن روز
زرتشت
January 19th, 2009, 14:50
برابر با سالنامه‌ی زرتشتیان، امسال روز سوم آذرماه برابر است با جشن آذرگان، یعنی برابری آذر روز با آذرماه؛
برابری این روز با ماه آن را جشنی ساخته است به‌نام « آذرگان» كه آن را « آذرجشن» نیز می‌گویند. آذر یا آتش در آیین مزدیسنی، پاك و پاك‌كننده به شمار می‌رود و از این نگاه مورد احترام است. توجه زرتشیتان به آتش از لحاظ فروغ و شعاع آن است كه نموداری از فروغ ایزدی است و در هنگام نیایش و ستایش اهورامزدا، آتش و نور را پرستش سوی خود قرار داده‌اند.
نیا را همی‌بود آیین و كیش
پرستیدن ایزدی بود بیش
بدان گه بدی آتش خوبرنگ
چو مر تازیان راست محراب سنگ
نیاكان ما در این روز به آتشكده‌ها می‌رفته‌اند و ستایش و نیایش اهورامزدا را به جا می‌آورده‌اند.
به گفته پژوهشگران ، از روزی كه ایرانیان و هندوان در پهنه گیتی شناخته شدند، مردمی‌بودند كه آتش را در پرستشگاه‌های خود گرامی‌و بزرگ می‌داشتند.
به گواهی اوستا و ودا- كتاب مقدس هندوها- سرودهای آتش هماره در سرزبان‌های نیاكان پارسای ما بود. در سنگ نوشته‌هایی كه از هخامنشیان به جای مانده، دیده می‌شود كه داریوش در برابر آتشدان به ستایش ایستاده است همچنین در روی هزاران سكه پادشاهان روزگاران پیش، آتشدان دیده می‌شود.
پس از چیره شدن تازیان بر ایران و چندین سده پس از آن، باز در سراسر ایران آتشكده‌ها روشن بود، یا آن گونه كه نویسندگان پیش نوشته‌اند برخی از آن‌ها خاموش و ویران و برخی دیگر مسجد شدند.
آتش در دین های دیگر نیز مقدس بوده است. به طوری كه می‌دانیم حضرت موسی در كوه «طور» شعله‌ی آتش را از دور مشاهده كرد و از میان آتش ندای الهی را شنید و به مقام پیامبری رسید.
در قرآن مجید نیز ضمن بیان قدرت خدا و شرح نعمت‌های او، به اهمیت آتش اشاره می‌كند؛ بدین مضمون كه : « خداوند متعال چنان خدایی است كه قرار داده است برای شما از درخت سبز آتش را كه شما از آن حرارت و روشنایی به دست می‌آورید و گرم می‌شوید.»
در ایران باستان، آتش دارای اهمیت و تقدس بوده و احترام و ارزش در خور خویش را داشته است، در اوستا از آتش به عنوان یك پدیده اهورایی یاد شده و داور میان نیكوكاران و دروغكاران است.
یسنای شصت و دوم یكی از نمونه‌ها به شمار می‌رود، در خرده اوستا نیز نقش اساسی دارد. در خرده اوستا همراه با دو بند از سرودهای گات‌ها به عنوان « آتش نیایش »انتخاب شده است و در همه آیین‌های شادی مانند سدره‌پوشی، گواه‌گیری، جشن ها و گشایش ساختمان‌ها، توسط موبد سراییده می‌شود. آتش نیایش در حقیقت سرود شادی و شادمانی است و از قدیم پس از افروختن آتش، خوانده می‌شده است.
یسنای ٦٢ متنی بسیار قدیمی‌اوستایی ست كه درباره آتش است. در اساطیر ایرانی آتش هفتمین آفرینش مادی خداوند است. نخست آسمان، دو دیگر آب، سدیگر زمین، چهارم گیاه، پنجم گوسفند، ششم مردم و هفتم آتش كه درخشش او از روشنی بیكران، از جای هرمز است
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه می‌نویسد: « شهریور ماه كه روز چهارم آن شهریور روز است و آن به مناسبت توافق دو اسم، جشن است، آن را شهریورگان گویند. معنی شهریور دوستی و آرزوست. شهریور فرشته‌ای است كه به جواهر هفت گانه از قبیل طلا، نقره،مس، آهن و دیگر فلزات كه برقراری صنعت و دوام دنیا و مردم به آن‌ها بستگی دارد، كارگزار(موكل) است.»
در روز جشن شهریورگان در ایران باستان پس از آن كه در بامداد به آتشكده می‌رفتند و اهورامزدا را ستایش می‌كردند، فلزهای كهنه را از انبارها بیرون می‌آوردند و نو می‌كردند و آن پس به شادی و پایكوبی می‌پرداختند. زرتشتیان در این روز آیین ویژه‌ای را در خانه و آتشكده برگزار می‌كنند و چوب‌های خوشبو و اسپند و كندر برآتش می‌نهند.
ایرانیان باستان در این روز پس از نیایش اهورامزدا و دستگیری از نیازمندان ، نزد پادشاه می‌رفتند و این جشن را شادباش می‌گفتند. چرا كه این جشن به پادشاهان دادگر وابستگی داشت و بر پایه باور ایرانیان باستان اینگونه شهریاران نماینده شهریاری آسمانی روی زمین بودند.
هم چنین جشن شهریورگان جشن دگرگونی فصل هم هست. دی‌به آذر و شهریور ماه « خزان جشن» بوده كه با سواركاری، چراغانی و آذین خانه‌ها و آتش افروزی بر بام ها همراه بوده است. گردیزی در « زین الاخبار» جشن خزان را در روز دی به مهر این ماه می‌داند.« جیمز موریه» در سفرنامه‌اش از آخرین كسانی است كه به برگزاری این جشن در شهر دماوند، اشاره كرده است.
در شهریورگان آتش‌های بزرگ می‌افروختند و باور داشتند كه این آتش‌ها آفت‌های گیاهی را از میان می‌برد.
«شهریور» و « جشن شهریورگان» را باید جشن توانایی، مهربانی، گذشت و جشن خواستاری و آرزوی آرمانشهر نامید.
در شهریورگان فلز گرانبهای وجود انسان تافته و با ارزش‌تر می‌شود. توانایی‌های انسان آشكارتر می‌شود و با این توانستن و البته خواستن است كه شهریار بر وجود خویش می‌شود، تا گرد پلیدی و ناپاكی و ناراستی نگردد و جز در راه خوشبختی انسان و آبادانی جهان گام برندارد.
آگاهی‌های درباره شهریورگان و جشن شهریور را با چند بیت كه درباره این روز ارجمند است به پایان می‌بریم:
* زشهریورت باد فتح و ظفر بزرگی و تخت و كلاه و كمر
* زشهریر باش تو پیروزگر به نام و بزرگی و فروهنر
* شهریور است و گیتی از عدل شهریار شاد است، خیز و مایه شادی برمن‌آر
در ماه بهمن دو جشن وجود دارد كه از دیر و دور در ایران گرامی‌داشته شده اند. نخست جشن بهمنگان یا بهمنجنه در دوم بهمن ماه و دیگری جشن سده كه هنگام برگزاری آن در پسین و شامگاه دهم بهمن ماه است.
دركتاب هایی كه درباره آیین های دینی و فرهنگ ایران زمین نوشته شده است، اشاره هایی نیز در این باره وجود دارد. به نوشته این كتاب ها، روز دوم بهمن كه بهمن روز نام دارد و متعلق به امشاسپند بهمن است، جشن بهمنگان نام دارد. در این روز در دیگی به نام بهمنجنه آشی به نام دانگو از گندم و ماش و عدس و نخود و باقلا می‌پزند و مهمانی می‌دهند. این آش را هفت دانه نیز می‌گویند دكتر رجبی معتقد است كه یكی از ویژگی های جشن بهمنگان تعاونی بودن آن است و به نظر می‌رسد هر یك از همسایگان برای پختن آش دانگ خود را به خانه ای كه آش در آن پخته‌می‌شد می‌داده است و به این معنی نام آش را« دانگو » به كار می‌بردند و به این ترتیب در آشی كه فراهم می‌آمده است همه همسایگان سهیم بودند.
امشاسپند بهمن را نگهبان چارپایان سودمند دانسته اند و هم از این رو است كه از كشتن گوسفند و خوردن گوشت خودداری می‌كرده اند.افزون براین ، این امشاسپند نمادی از نیك‌اندیشی و خرد و دانش به شمار می‌رود و نیك اندیشی یكی از ٣ پایه بنیادین دین زرتشتی است.
ابوریحان بیرونی در كتاب التفهیم می‌نویسد؛ بهمنجنه بهمن روز است از بهمن ماه در این روز بهمن سفید ( نام گیاهی است) با شیر خالص و پاك می‌خوردند و می‌گویند حافظه می‌آورد و فراموشی را ببرد. اما در خراسان هنگام این جشن مهمانی می‌كنند بردیگی كه اندراو هر دانه خوردنی و گوشت حیوان حلال گوشت و تره و سبزی ها وجود دارد. شاعر معروف علی‌بن‌طوسی قرن پنجم در كتاب بلغت فرس درباره بهمنجنه می‌نویسد: بهمنجنه رسم عجم است چون دو روز از ماه بهمن می‌گذشت بهمنجنه می‌كردند و این عیدی بود كه در آن روز طعام می‌پختند و بهمن سرخ و بهمن زرد بر سر كاسه ها می‌افشاندند.
مطلب را با چند شعر كه درباره بهمنجنه گفته اند به پایان می‌بریم.
فرخی در این باره گفته است:
فرخش باد و خداوند فرخنده كناد عید فرخنده و بهمنجنه و بهمن ماه
و این شعر نیز از انوری است:
بعد ماكز سر عشرت همه روز افكندی سخن رفتن و نارفتن ما در افواه
اندر آمد ز در حجره من صبحدمی روز بهمنجنه یعنی دوم بهمن ماه
بسیاری از دانشمندان پژوهشگران براین باورند كه بزرگ ترین كشف انسان از آغاز تمدن تا كنون، پی بردن به راز مهارآتش و بهره گیری از این آخشیج بسیار سودمند اهورایی است.
آنان بی گمان هستند كه اگر آتش نبود، انسان هنوز هم در دوران نخستین پیدایش به سر می‌برد و فرق چندانی با دیگر جانوران نداشت. به گفته دكتر علی اكبر جعفری پژوهشگر آیین و فرهنگ ایران باستان، « اگر آتش را از انسان بگیرند، او به جانوری ساده چون دیگر جانوران تبدیل خواهد شد. پس آتش است كه او را به جایی رسانده كه دیگران نتوانسته اند برسند. از این روی، بزرگ ترین پیدایش و كشف انسان را باید راز افروختن و نگاهداشتن آتش شمرد. بیگمان، انسان نیز چون دیگر جانوران، بارها و بارها می‌دید كه آتشی از ابرهای غرنده می‌جست و درخت و بوته را می‌سوزاند یا هرگاه و بیگاهی تارك كوه اتش می‌افشاند و جویی از گدازه سوزان به دامن كوه سرازیر می‌شد و هر چیز را در راه خود به كام می‌كشید.
او این راهم در یافته بود كه آتش گرما و روشنی می‌دهد و برخی از درندگان از آن می‌ترسند. پس او كوشید كه آن را نگاه دارد و از آن سود بردارد.
این را هم دریافت كه چگونه آتش را كه گاه گاهی زیان هایی می‌رساند، مهار سازد.
همین دریافت او را به گداختن و پرداختن فلز رهنمود.
اما او كی به آتش افروزی پرداخت. بیگمان پس از نگاهداری آن، ولی آیا پیش از مهار كردن آن یا نه، درست نمی‌دانیم. ولی روزی كه به این راز بزرگ پی برد، دیگر از همه جانوران برای همیشه جدا شد. او سرچشمه روشنی و گرمی‌و نیرو را یافته بود. او راه فرهنگ و هنر را پیدا كرده بود. به یاری آتش، انسان از بی خانمانی ، خانه بدوشی و آوارگی كاست، خانه و برزن ساخت، انجمن و اجتماع آراست و سازمان های دادو ستد، بازرگانی، فرمانروایی و كشورداری را پدید آورد.»
انسان ها در هر جا كه بوده اند هستند و هر دین و باوری كه داشته اند و دارند، آتش را گرامی‌دارند. از دیر و دور تا كنون و بی شك در آینده. پس بی سبب نیست كه داستان ها و افسانه های بسیاری درباره چگونگی كشف یا دریافت یا پیشكش كردن آتش به انسان وجود‌دارد.
جهت دریافت فایل جشنهای ایران باستان لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 7,900 تومان
برچسب ها : جشنهای ایران باستان , دانلود جشنهای ایران باستان , ایران باستان , باستان , علوم اجتماعی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه