دسته: علوم اجتماعی فصل اول موضوع تحقیق مقدمه بیان مسئله تحقیق اهمیت و ضرورت تحقیق اهداف تحقیق تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها مقدمه 1 مزاح یا شوخ طبعی مزاح 1 به عنوان یكی از ویژگیهای شخصیتی انسان، كیفیتی منحصر به نوع آدمی است اگر چه ارائه تعریف دقیقی از مزاح دشوار است، اما حتی در تمدنهای باستان نیز در این باره نظرات و مطالب
قیمت فایل فقط 4,900 تومان
بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان
مقدمه
بیان مسئله تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
مقدمه
1- مزاح یا شوخ طبعی
مزاح [1] به عنوان یكی از ویژگیهای شخ+صیتی انسان، كیفیتی منحصر به نوع آدمی است. اگر چه ارائه تعریف دقیقی از مزاح دشوار است، اما حتی در تمدنهای باستان نیز در این باره نظرات و مطالب گسترده ای مطرح شده است. مثلاً در كتاب عهد عتیق، پندی به این مضمون وجود دارد كه «دلی شاد به خوبی یك طبیب كار می كند» افلاطون، ارسطو و اندیشمندان و فلاسفه سایر اعصار و قرون نیز دربارة مزاح به اظهار نظر پرداختند. در متون احادیث اسلامی نیز روایاتی از پیامبر و ائمه وجود دارد كه حاكی از تأثیرات مثبت مزاح در زندگی مؤمنان است. در روایاتی از پیامبر اكرم (ص) ایشان فرموده اند «هیچ مؤمنی نیست جز این كه او را شوخی و مزاح است».
متون اخیر روان شناسی بر نقش مزاح در سازگاری و مقابله [2] با استرس از یك سو و اثرات آن در افزایش بهبود كیفیت زندگی از سوی دیگر تأكید كرده اند (نجاریان، براتی و ابراهیمی قوام، 1373). در اصطلاح Humor (به معنی مزاح) از كلمة لاتین Humere به معنای «جاری ساختن» و «مرطوب بودن» مشتق شده است. از دیدگاه فلاسفه و اندیشمندان باستان، مزاح متأثر از اخلاط چهارگانه بدن است كه سبب علامت جسمی و روانی اند. آنان معتقد بودند خون قرمز، جاری، گرم و مرطوب است و چنانچه بر سایر اخلاط غالب شود، فرد سالم، امیدوار، با نشاط و سر حال می گردد. اما چنانچه ترشحات سایر اخلاط غلبه یابند فرد در حالتی مرضی قرار می گیرد برای مثال اگر ترشحات كبد كه صفرای سیاه است غالب شود فر دچار نوعی حالت مرضی می شود و از نظر خلقی، حساس، زودرنج، كج خلق و دچار حالات مالیخولیا و افسردگی می شود كه سبب نگ`رشی منفی و غمگنانه به زندگی می گردد. بدین ترتیب علت انتخاب اصطلاح Humor به جاری و مرطوب بودن خون به مثابة علت سببی مزاح است. در قرون میانه و پس از آن نیز پیرامون مزاح و شوخی نظراتی ارائه شده است. مثلاً توماس هابز [3] فیلسوف انگلیسی معتقد بود كه شوخی در درجه اول، روشی در جهت ابراز خشم و غضب آدمی است و هدف آن توهین به مخاطب یا شخص ثالث است (به نقل از راسكین [4]، 1985). كانت [5] مزاح را احساس و تأثیر حاصل از تغییر شكل ناگهانی و بی ربط یك توقع یا انتظار به هیچ و پوچ می دانست.
آشنایی با متون روانشناسی دربارة مزاح
روان شناسان مزاح را به مثابه یكی از ویژگیهای شخصیتی انسان در نظر گرفته و آن را از دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار داده اند. در دهه 1960 م. علاقه روان شناسان به نقد و بررسی مزاح و خنده برای وجود آدمی جلب شد. برخی از روان شناسان معتقدند كه مزاح و خنده برای وجود آدمی و زندگی او، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است (كورتكف [6]، 1991؛ میندس[7] و كوربین [8]، 1985). دیدگاه عمده دربارة نقش روان شناختی مزاح معتقد است كه مزاح نوعی سبك سازگاری و انطباق است. فروید [9] (1916) معتقد است كه مزاح یكی از سازوكارهای دفاعی «من» و نوعی تلاش اقتصادی جهت صرف انرژی روانی است. آریتی [10] (1975) معتقد است ارتباط تنگاتنگی بین حدس بذله گویی و میزان خلاقیت فرد وجود دارد. پلاچیك [11] (1981) هشت سبك سازگاری برای آدمی برشمرده كه در این میان سازوكار وارونه سازی، یعنی توجه به وجوه مضحك شرایط و موقعیت های فشارزا از آن جمله است. از یك دیدگاه جامع تر زیستی – روانی اجتماعی [12] می توان مزاح را نوعی پیام هدفمند اجتماعی دانست كه با تغییرات فیزیولوژیكی و روانی ویژه ای همراه است. بدیهی است كه این پیام كاركردهای اجتماعی خاص خود را داراست و محتوا و مسیر ویژه خود را نیز دارد. به عبارت دیگر مزاح به مثابه یك پیام هدفمند به دنبال تحقیق كاركردهای معینی است و در این راه با استفاده از شیوه های ویژه در موقعیت های معینی به كار می رود. توجه به كاركردهای اجتماعی و اهداف مزاح از دیدگاههای مختلف، مورد بحث و بررسی علمای رفتاری و به خصوص روان شناسان قرار گرفته است. برخی از روان شناسان، مزاح را اساساً خصومت بار، عده ای آن را دردناك و تحقیرآمیز و تعدادی دیگر مزاح را سرگرم كننده و لذت بخش می دانند. به طور كلی نظرات روان شناختی پیرامون مزاح و بذله گویی را می توان در قالب چند رویكرد نظری مورد بررسی قرار داد. شوخی و شوخ طبعی اساساً خلاق بوده و خود تسهیل كننده خلاقیت بیشتر است. تقریباً تمامی تعاریف شوخ طبعی شامل ضوابطی از قبیل تركیبهای غیرمعمول، شگفتی، عدم تجانس مفاهیم و برداشتها و نظایر آن می گردد. بر طبق یك تعریف شوخ طبع كسی است كه خلاقیتش منجر به اظهار نظرها، داستانها و نمایش نامه های خنده آور است. علاوه بر آن، در بینشی وسیع شوخ طبع كسی است كه خود و دیگران را به نحوی فراتر و منفك تر می بیند. چنین شخصی قادر است به خود و وقایع زندگی بخندد و در عین حال با مردم و وقایع مرتبط باقی بماند.شوخ طبعی فرایندهای فیزیولوژیك، روانی و اجتماعی را ادغام یا سنتز می كند. بنابراین توانایی ایجاد شوخی و مزاح یا «داشتن توانایی شوخ طبعی» ویژگی خلاق مهمی است. بدون شوخی زندگی برای غالب مردم غیرقابل تحمل است. برای بسیاری از مردم شوخی یك راه بقا و یك نیروی شفابخش است. برای افراد نادری كه در خود استعداد شوخ طبعی را پرورش می دهند و در این راه به كار می برند مشاغل پر اجری در كاریكاتور نویسی، قصه گویی و نویسندگی یا هنرپیشگی و نمایش های خنده آور به انواع مختلف وجود دارد. بسیاری از پژوهشگران حل خلاق مسائل را یادآور شده اند كه جرقه راه حل های موفقیت آمیز از طریق شوخ طبعی زده شده است. با وجود این روش های ساخت دار حل مسائل تأكید كمی بر پرورش توانایی ایجاد مزاح و به كار بردن آن در حل مسائل گذارده اند. در بسیاری از پژوهش های اولیه «ویلیام جی – جی – گوردن» [13] و همكارانش در گروه نشان می دهد كه راه حل های سدشكنانه غالباً با جوی از بازی همراه بوده است. این نوع بازی شامل مقدار زیادی شوخ طبعی بوده است ولی وقتی كوشش هایی برای تدریس ایجاد جوبازی به كار برده شده، با عدم موفقیت همراه بوده است. با وجود این معلوم شده است كه بازی با تشابه ها تغییرات درجه دومی به وجود می آورد كه ایجاد مزاح، خنده و جوی مناسب برای بازی ایجاد می كند. مشاهدات تورنس نشان می دهد كه این پدیده مكرراً هم در هنگام كاربرد مشابه ها و هم در موقع یورش فكری برای حل خلاق مسائل به وقوع می پیوندد.
2- سلامت روان یا سلامت روانشناختی
مفهوم سلامت روان یا سلامت روان شناختی، جنبه ای از مفهوم كلی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است، كه علی رغم تلاشهایی كه از سوی پیشگامان سلامت روانی در جهان به منظور تأمین هر چه بیشتر سلامتی انسانها به عمل آمده است هنوز معیار قاطعی در زمینة تعریف و مصداق كامل سلامتی روانی در افراد وجود ندارد. توجه به سلامت فكر و روان پس از جنگ بین الملل اول در برخی از دانشكده های اروپا به تدریج متداول شده است تا آنجا كه در سال 1944، نوزده كشور در اروپا و آمریكا دارای جمعیت های طرفدار بهداشت روانی شدند. ولی پس از جنگ بین الملل دوم و برملا شدن وقایع وحشت انگیز آن موضوع سلامت فكر و بهداشت روانی با تأكید بر كیفیت روابط افراد بشر، مورد توجه جدی و عمیق حكما و فلاسفه پزشكان، كارشناسان، مربیان تعلیم و تربیت، دانشمندان، روحانیون و متفكران علوم اجتماعی قرار گرفت. در سال 1948 با شركت نمایندگان 48 كشور از جمله ایران «فدراسیون جهانی، سلامتی فكر» در لندن تأسیس شد و مقرر شد كه 4 سال یكبار، كنگره جهانی سلامت فكر با حضور نمایندگان كشورها و با اهداف بررسی مسائل مربوط به روابط فرد با خانواده، فرد با اجتماع، فرد با مسایل و مشكلات زندگی مدرن ماشینی و … برگزار و مورد بحث قرار گیرد. سلامت روانی علاوه بر بدن سالم، به محیط و شرایط زندگی سالم نیاز دارد. این كه محیط و عوامل مختلف آن چگونه بر ساختار روانی فرد و سلامت روانی او تأثیر می گذارد و فرد با چه شیوه ای با كشمكش های محیطی مبارزه می كند، موضوعی است كه رویكردهای مختلف روان شناسی هر كدام با توجه به دیدگاه اختصاصی خود پیرامون ماهیت انسان و نیروی انگیزشی او سلامت روانی انسان را به شیوة خاصی تبیین كرده اند. به عنوان مثال برخی از این رویكردها، سلامت روانی را فرآیندی مستمر دانسته اند و برخی دیگر آن را در قالب هنجارها و پیروی از آداب و سنن اجتماعی جستجو كرده اند و گروهی دیگر به هر دو جنبه توجه نموده اند. به عنوان مثال روانپزشكی و روانشناسی بالینی در آسیب شناسی روانی بر اصل انسان بهنجار تأكید داشته اند و بهنجاری یا سلامت روان را معادل «فقدان علایم بیماری» می پنداشته اند اما وضعیت جاری روانشناسی جهان حاكی از توجه شایان روان شناسان به مفهوم سلامت روانی در قالبی ورای بهنجاری و فقدان علایم بیماری است (خدا رحیمی، 1374).
- بیان مسئله تحقیق
در این تحقیق روابط میان متغیرهای شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان روان شناسی ورودی 1380 در دانشكده روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مركز مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر گامی در جهت پی بردن به رابطة شوخ طبعی با سلامت روانی است.
- اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به توسعه زندگی ماشینی و بالا رفتن فشار روانی بر افراد لازم است كه بررسی شود از چه طریقی می توان فشار روانی را كاهش داد بنابراین اهمیت تحقیق حاضر در این است كه اگر مشخص شود كه بین شوخ طبعی و سلامت روانی رابطه معنی داری وجود دارد می توان در مورد آموزش شیوه های شوخ طبعی، به عنوان یكی از روشهای مقابله با استرس، اقدام كرد تا بدین طریق از شدت فشار روانی بر افراد كاسته شود و افراد به هنگام مواجهه با استرس نیز بتوانند از عهدة آن برآیند.
- اهداف تحقیق
بهترین هدف تحقیق حاضر آن است كه مشخص نماید آیا بین شوخ طبعی با سلامت روانی دانشجویان روان شناسی ورودی 80 در دانشكده روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مركز رابطه ای وجود دارد یا نه؟ هدف كاربردی دیگر این تحقیق آن است كه می توان درك عمیق تری از شوخ طبعی به دست آورده و به اهمیت آن به عنوان یكی از راهبردهای مقابله با چالش ها و به تأثیر آن بر سلامت روانی فرد پی برد.
- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
1- تعریف مفهومی شوخ طبعی
شوخ طبع كسی است كه خلاقیتش منجر به اظهار نظرها، داستانها و نمایش نامه های خنده آور شود. شوخ طبع كسی است كه خود و دیگران را به نحوی فراتر و منفك تر می بیند و قادر است به خود و وقایع زندگی بخندد و در عین حال با مردم و وقایع مرتبط باقی بماند. (تورنس، 1993).
2- تعریف عملیاتی شوخ طبعی
شوخ طبعی عبارت است از نمره ای كه فرد از طریق پرسشنامه هفت ماده ای (مارتین ولفكورت، 1983) به دست می آورد.
قیمت فایل فقط 4,900 تومان
برچسب ها : بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان , شوخ طبعی , دانلود بررسی رابطه شوخ طبعی با سلامت روانی در دانشجویان , سلامت روانی , علوم اجتماعی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه