دسته: عمران آبزیان از گذشته بعنوان غذای بسیار مهمی از حیث دارویی مطرح بوده است در دهه های اخیر نیز با توجه به رشد روزافزون جمعیت و وجود سوء تغذیه در بسیاری از نقاط دنیا آبزیان می توانند در مقام تأمین پروتئین مصرفی مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار باشند
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
بهداشت عرضه و مصرف آبزیان
مقدمه
آبزیان از گذشته بعنوان غذای بسیار مهمی از حیث دارویی مطرح بوده است. در دهه های اخیر نیز
با توجه به رشد روزافزون جمعیت و وجود سوء تغذیه در بسیاری از نقاط دنیا آبزیان می توانند در مقام تأمین پروتئین مصرفی مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار باشند. غذای پر ارزش به غذایی گفته می شود كه دارای مواد و عناصر غذایی لازم برای بدن و فاقد مواد غیر لازم و مضر باشد. غذاهای دریایی عملا جزء این گونه از غذاها به حساب می آیند زیرا علاوه بر داشتن اسیدهای آمینه ضروری و كافی محتوی انواع متعدد و مقادیر مناسبی از ویتامینها و مواد معدنی بوده و هر چه در رژیم غذایی انسان ماهی و سایر آبزیان بیشتر باشد بدلیل دریافت عناصر غذایی ضروری بیشتر، درصد ابتلاء به بسیاری از انواع بیماریها كاهش خواهد یافت.
ارزش غذایی جانوران آبزی و اثرات اعجاب آور اسیدهای چرب امگا-3 موجود در گوشت و روغن آبزیان، آنها را به عنوان غذای سلامتی در تمام دنیا شناسانده است به طوریكه امروزه در حدود 25 درصد از سهم پروتئین حیوانی كل جهان از آبزیان تامین می شود. آبزیان با دارا بودن بیشترین درصد پروتئین در مقایسه با گوشت قرمز (18 تا 24 درصد)، قابلیت هضم 96 درصد (به دلیل بافت پیوندی كمتر و فقدان الاستین)، اسیدهای چرب غیر اشباع ضروری مانند امگا 3 ، اسید آمینه های ضروری بدن مانند لیزین، ویتامین ها از جمله ویتامینهای محلول در چربی و مواد معدنی مهم به ویژه آهن، ید و كلسیم از نظر غذایی دارای ارزش بسیار بالایی هستند و در درمان بسیاری از بیماریهای گوارشی ، عروقی و... به عنوان دارو مطرح می باشند.
در مقابل میزان انرژی در گوشت ماهی در مقایسه با سایر انواع گوشتها بسیار كمتر است بنابراین عوارضی همچون چاقی ناشی از مصرف انرژی زیاد در استفاده از گوشت آبزیان بسیار كمرنگتر خواهد بود. اسیدهای چرب غیر اشباع موجود در گوشت آبزیان در تنظیم عمل سلولهای بدن، محافظت بدن در برابر تومورها، فشارهای عصبی، رسوب كلسترول در جداره رگهای خونی، ایجاد لخته خون و رشد غدد سرطانی، بهبود گردش خون مویرگی و كاهش فشار خون و ... مؤثر می باشد و به صورت كلی می توان گفت كه گوشت آبزیان در تامین نیازهای روزانه پروتئین خانوار، سلامتی جامعه و پیشگیری از بیماری ها دارای اهمیت بسیار زیادی است لذا به منظور كاهش مشكلات و بیماریها لازم است اقدامات مؤثری جهت تشویق مردم به مصرف ماهی انجام گیرد و بایستی تلاش نمود تا آبزیان در جیره غذایی كلیه افراد جامعه تثبیت شوند.
سرانه مصرف آبزیان در دنیا
در مقایسه سهم سرانه مصرف آبزیان دركشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اختلاف مصرف بین آنها بسیار زیاد می باشد. متوسط سرانه مصرف ماهی و سایر آبزیان در ایران كمتر از 8 كیلوگرم برای هر نفر در سال می باشد و این در حالیست كه متوسط سرانه مصرف آبزیان در جهان 4/16 كیلوگرم می باشد
و این رقم در برخی كشورها نظیر ژاپن به طور میانگین در حدود 64 كیلوگرم ذكر شده است و همین امر باعث گسترش و پیشرفت چشمگیر صنایع شیلاتی اعم از تولید و بسته بندی آبزیان در كشور مذكور
و سایر كشورهای آسیای شرقی شده است بنابراین در كشور ایران نیز به منظور تقویت تولید و حمایت
از تولید كنندگان باید میزان مصرف و در نتیجه تقاضا را بالا برد نه میزان عرضه زیرا افزایش بی رویه عرضه باعث كاهش قیمت فروش و در نتیجه كاهش سود خالص پرورش دهندگان و در نهایت تولید خواهد شد. كارشناسان تغذیه میزان مصرف هفتگی ماهی را حداقل 200 تا 400 گرم توصیه می نمایند كه در 2 تا 3 وعده غذایی هر هفته بایستی گنجانده شود.
میزان سرانه مصرف آبزیان در ایران در سالهای اخیر پیشرفت بسیار چشمگیری داشته است كه دلیل آن وجود تبلیغات دولتی به ویژه تبلیغات سازمان شیلات و وزارت بهداشت ، افزایش تولید انواع ماهی ها به ویژه قزل آلا در سالهای اخیر و افزایش تنوع در عرضه و بسته بندی بوده است. در شهرهای غیر ساحلی ایران بیشترین مصرف ماهی مربوط به گونه قزل آلای رنگین كمان می باشد كه دلیل آن بالا بودن تولید و عرضه قزل آلا، كم بودن نسبی قیمت آن در مقایسه با سایر ماهیها و همچنین ترویج جایگاههای زنده فروشی این ماهی می باشد كه این عوامل توانسته اند در انگیزه و تصمیم خرید مصرف كنندگان موثر باشند.
با اینحال باید متذكر شد با وجود افزایش چشمگیر مصرف سرانه طی سالهای اخیر در كشور در مقایسه این مصرف با سرانه مصرف جهانی (4/16 كیلوگرم) رقم بدست آمده بسیار كم می باشد. محققین بسیاری
در مقایسه مصرف ماهی ایران با سایر كشورهای دنیا، ایران را از نظر مصرف گوشت ماهی فقیر معرفی نموده اند. مصرف ماهی در ایران حتی از كشورهای كم در آمد و فقیر نیز كمتر برآورد شده است بنابراین تهیه یك برنامه اصولی به منظور افزایش سرانه مصرف آبزیان در كشور ضروری می باشد. جدول شماره (1) میزان سرانه مصرف چند كشور دنیا را بر اساس گزارشات سازمان خوار و بار جهانی (FAO) نشان میدهد كه با بررسی این جدول می توان به فقر مصرف ماهی در ایران پی برد.
جدول 1- میزان سرانه مصرف سالیانه چند كشور و منطقه دنیا در سال 2005
| نام كشور | سرانه مصرف | نام كشور یا منطقه | سرانه مصرف |
| فرانسه | 5/33 | غنا | 5/25 |
| ژاپن | 7/64 | نیجریه | 8/9 |
| ونزوئلا | 2/19 | آنگولا | 9/16 |
| مصر | 7/14 | كشورهای توسعه یافته | 5/23 |
| بنگلادش | 9/12 | كشورهای در حال توسعه | 5/14 |
| مالزی | 6/60 | اتحادیه اروپا | 7/25 |
اهمیت روش مصرف ماهی
البته با تمام خواصی كه برای آبزیان و امگا ۳ موجود در روغن ماهی ذكر گردید، حصول خواص فوق بستگی به عوامل متعدد دیگری نیز دارد. همانگونه كه در مطالب گذشته نیز ذكر شد روغن ماهی بسیار حساس بوده و در اثر حرارت بالا سریعا اكسید می شود. تحقیقات نشان داده است كه بهترین روشهای پخت ماهی به ترتیب روش بخارپز، آب پز و كبابی می باشند و كسانی كه ماهی را به صورت سرخ شده مصرف می كنند از نظر ابتلا به عوارض قلبی و سایر بیماریها تفاوتی با افرادی كه ماهی مصرف نمی كنند نداشته اند زیرا سرخ شدن ماهی در حرارت بالای روغن باعث از بین رفتن مواد غذایی مفید موجود در گوشت ماهی شده و از طرف دیگر خود روغن مصرف شده در عمل سرخ كردن عاملی برای افزایش خطر بروز سكته و چاقی مفرط می باشد علی رغم مشكلات ناشی از سرخ كردن ماهی، متاسفانه آمارهای بدست آمده حاكی از آن است كه اكثر مردم كشورمان ماهی را به این روش مصرف می كنند كه بایستی با آموزش و تبلیغات گسترده به ویژه از طریق رسانه ها فرهنگ روش پخت صحیح ماهی را ترویج نمود. در انتخاب گونه ماهی مورد مصرف باید تلاش نمود با توجه به وجود مواد مغذی متنوع و خواص ویژه هر گونه آبزی انوع مختلف آبزیان را به منظور دستیابی به مواد غذایی ضروری استفاده نمود.در نهایت باید تاكید كرد كه ماهی غذای سلامتی است، اگر تازه باشد و به روش مناسب طبخ شود.
باور آبزی پروران عرضه ماهیان پرورشی روز به روز با تقاضای بیشتر مصرف كنند گان مواجه شده است.این امر طبیعی به نظر می رسد كه مردم ، تولیدات بهداشتی با كیفیت استاندارد را می پسندند.امروزه علاوه بر بیماریهای عفونی ، باقیمانده های سموم كشاورزی،داروهای دامپزشكی ،فلزات سنگین ، مواد آلی
و غیر آلی نیز در آبزیان از چالشهای مطرح بوده و ضروری است كه تولیدات شیلاتی از هر دو نظر اقتصادیو بهداشتی مد نظر قرار گیرند.در مزارع پرورشی ، در صورتی كه خسارت ماهیان تلف شده ، هزینه درمانو كاهش میزان رشد ماهیانی كه بعد از بیماری بهبود می یابند ، محاسبه شود منجر به افزایش قیمت تولیدو سود كم آبزی پروران می گردد.
ماهیان معمولا" در معرض عوامل بیماریزا و پاتوژن های بالقوه قرار دارند اما در بیماریهای آنها
یك ارتباط ساده بین پاتوژن ها و ماهی رخ نمی دهد ،بلكه در مزارع متراكم ، شرایط محیطی باعث استرسهای قابل توجه شده و ماهیان را به طیف وسیعی از پاتوژن ها حساس می نماید.در آبزی پروری ،
می توان با مدیریت مطلوب بهداشتی بسیاری از پاتوژن های بالقوه و بیماریهای عفونی را كنترل و موجبات ارتقاء بهداشتی تولیدات را فراهم نماییم .موفقیت در برنامه مدیریت بهداشتی آبزیان با پیشگیری از بیماریها آغاز شده و با اجرای اقدامات صحیح بهداشتی كامل می گردد. برنامه مدیریت بهداشتی می تواند در سراسر جهان برای تولید ماهیان سالم مورد استفاده قرار گیرد.
نظر به رشد سریع ماهیان پرورشی به عنوان یكی از بخشهای مهم تولید غذا مطرح بوده كه با توسعه
و تكمیل آن می توان جانشینی مناسب برای ماهیان دریائی به حساب آورد. در سالهای اخیر میزان تولید ماهی و میگوی مزارع از نظر مقدار و ارزش افزایش یافته و با توجه به تولیدات جهانی كه سالیانه نزدیك
به 10 میلیون تن تخمین زده می شود ، سهم تولیدات آبزی پروری كشورها كمی بیشتر از 12% كل تولید جهانی می باشد.اگر چه سهم تولیدات مزارع پرورشی پایین است، ولی اهمیت آن در مقایسه با تولیدات آبزیان سایر كشورها بسیار مهم قلمداد می گردد.ویژگی های منطقه ای ،فرهنگی و تاریخی هر كدام در اساس تولید و میزان توسعه آبزی پروری تاثیر داشته و از طرفی در سنتهای تاریخی مردم آسیا در امر پرورش ماهیان دارای جایگاه قابل توجهی می باشد.
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
برچسب ها : بهداشت عرضه و مصرف آبزیان , طرح توجیهی بهداشت عرضه و مصرف آبزیان , دانلود بهداشت عرضه و مصرف آبزیان , عمران , ماهیان پرورشی , مصرف آبزیان , , دانلود طرح توجیهی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه