بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت كودكان

دسته: روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید: 71 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 72 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 106

در مورد خلاقیت و شناخت كودكان خلاق باید خاطر نشان سازیم قبل از اینكه كه آتی بتواند خلاق شود باید شرایط یا محیط مناسب فراهم شود خصوصیات افراد خلاق و غیر خلاق مباحثی چند را در رابطه با محیط خانوادگی با خلاقیت را به بار آورده به طوری كه هم اكنون عقیده بر این است كه محیط خانوادگی انسان خلاق چیزی سوال محیط خانوادگی آدم غیر خلاق می‌باشد این تفاوت مخصوصا

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت كودكان

فصل اول

بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت كودكان

مقدمه

با توجه به برخورد جوامع بشری با مسائل ناهمگون بی شمار فزاینده وابستگی متقابل بین كشور‌ها، تحلیل رفتن منابع طبیعی، سرعت فزاینده تغییرات و مسائل عدیده‌ای از این قبیل نیاز به یافتن تصویری هر چه جامع‌تر و دقیقتر از آینده برای هر جامعه از ضروریات است. (كفایت، 1372).

تورنس (1959) استدلال می‌كند كه تصاویر آگاه و ناخودآگاه از آینده، نیروی محرك مهمی در پس دستاوردهای آینده‌اند. تصاویر مثبت آینده، نیروی پر توان مغناطیسی هستند كه ما را به تحرك واداشته‌اند و به ما انرژی لازم را برای حركت به پیش به سوی امكانات، راه‌حلها و دستاوردهای خلاقی و جدیدی می‌دهند از طرفی برای آنكه بتوانیم قدرت تصور خود را افزایش دهیم و تصاویر مثبتی از آینده خلق كنیم باید خلاقیت خود را پرورش دهیم. چه نیاز به به خلاقیت اجتناب ناپذیر است، بنابراین در این دنیای پیچیده كنونی كه در هر رقابتهای بسیار فشرده جوامع مبتكر و مختلف برای دستیابی به جدیدترین تكنولوژی و منابع قدرت هستیم. افراد تیز هوش خلاق و صاحبان اندیشه‌های نو و جدید همانند گرانبهاترین سرمایه‌ها از جایگاه بسیار بالا و ارزشمندی برخوردار هستند.

هر چه قدر جهانی كه در آن زندگی می‌كنیم پیچیده‌تر می‌شود نیاز به شناسایی و پرورش ذهنهای خلاق و آفریننده محسوس و روشنتر می‌گردد. در همین رابطه نونیامی معتقد است:

«شانسی برای بدست آوردن خلاقیت بالقوه می‌تواند موضوع مرگ و زندگی هر جامعه‌ای باشد» (گاستون، 1985).

به همین دلیل امروزه جامعه، بیش از هر زمان دیگر به افراد خلاق و هوشمند نیاز دارد در شرایط كنونی، مسائل خلاقیت از تمرین مسائل در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی است.

در مورد خلاقیت و شناخت كودكان خلاق باید خاطر نشان سازیم قبل از اینكه كه آتی بتواند خلاق شود باید شرایط یا محیط مناسب فراهم شود. خصوصیات افراد خلاق و غیر خلاق مباحثی چند را در رابطه با محیط خانوادگی با خلاقیت را به بار آورده به طوری كه هم اكنون عقیده بر این است كه محیط خانوادگی انسان خلاق چیزی سوال محیط خانوادگی آدم غیر خلاق می‌باشد. این تفاوت مخصوصا در آنچه كه مربوط به روابط والدین و فرزندان می‌باشد جنبه مشخصتری دارد. برای این مثال نمونه‌ای را كه توسط شینر (1970) در این رابطه انجام گرفته است را می‌آوریم، وی درباره ده دختر تیزهوش و خلاق مطالعه نموده است و به این نتیجه رسیده است كه خانواده‌هایشان در حدود آنها كنند سختگیری می‌كنند. این دختران خواندن را زود آموخته بودند و سرگرمی‌های بسیار خلاقانه‌ای داشتند (شعر و نقاشی) و خود را دارای قدرت تخیل بسیاری می‌دانستند.

بین كشورها و گروههای اجتماعی مختلف، به تفاوتهای چشمگیری در زمینه روابط والدین و فرزندان یا به عبارت دیگر شیوه‌های فرزند پروری برخوردیم كه در دهه‌های نخست میلادی (سه دهه نخست) حاضر، روشهای فرزند پروری تا حدود زیادی زیر نفوذ مكتب رفتارگرایی بود. جای تردید است كه پدران و مادران زیادی این شیوه خشك را به كار بسته باشند. اما به هر حال دیدگاه متخصصان آن زمان چنین وده است. (اتكنیسون، 1983).

به نظر می‌رسد در حال حاضر شاهدند در جهت عكس هستیم و چنین می‌نماید كه امروز، والدین احساس می‌كنند كه ساده گیری پاسخگویی مشكل آنها نیست. به هر حال روابط والدین و كودك یكی از بحثهای مهم روانشناسی است. البته باید توجه داشت كه رفتار والدین ابعاد مختلف دارد و  فقط شامل تغییرات یكنواخت نمی‌شود.

به طوری كه ممكن است والدین هم فرزند خودشان را دوست بدارند و هم اینكه آنها را طرد نمایند، یا اینكه در حین درست داشتن آنها در انضباط نیز سخت گیری كنند، پاسخ طفل نیز صرفاً به یك جنبه از رفتار والدین با شخصیت آنها ارتباط پیدا نمی‌كند. بلكه ما حصل تركیب عوامل مختلف می‌باشد. هر چند پیش بینی ویژگیهای شخصیتی بعدی بر مبنایی روشهای خاص فرزند پروری بسیار دشوار است اما شواهدی در دست است كه بر اساس آن می‌توان گفت بدون شك خانواده مهمترین نقش را در كنترل و هدایت تخیل و ظهور خلاقیتها ایفا می‌كند، با اینكه عوامل ژنی، پیدایش استعداد خلاقیت را هر افراد ممكن می‌سازد معذلك بروز و رشد این استعدادها تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارد. به طوری كه می‌توان گفت: خلاقیت به عنوان یك استعداد حاصل تعامل پیچیده وراثت و محیط است. (افروز، 1371)

در این پژوهش برآنیم تا مشخص كنیم كه آیا شیوه‌های فرزند پروری با روشهای كه والدین در تربیت فرزندانشان به كار می‌برند چه تأثیری بر خلاقیت آنان دارد؟

بیان مسئله :

نقش الگوهای فرزندپروری و تأثیرات آنان به میزان خلاقیت كودكان، چه در روند تكاملی انسان و چه در توسعه ترقیات آینده جهان، امری شایسته التفات بوده و در هر عصری كه این نقش در غبار كم اتفاقی مسئولان رنگ باخته و یا به بوته فراموشی سپرده شده است، جهان به گرفتار آمده است، و اهمیت آن است كه الگوهای فرزند پروری و خلاقیت یكی از مشكلات و گرفتاریهای جوامع بشری می‌باشد چرا كه این امر با سیاست اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیوندهای ناگسسته وارد كه با تاسف در خانواده و آموزش و پرورش امروز ما نیز سرچشمه بسیار نارساییها به شمار می‌رود.

از طرفی مسئله خلاقیت مسئله‌ای است كه در همه كشورها اعم از پیشرفته صنعتی و یا در حال رشد مطرح و در همه زمانها به نحو خاص خود بروز كرده است، لذا تحقیق درباره عوامل و راههای شكوفایی آن همواره مورد نیاز جوامع بوده است. از طرفی تنوع ضرر و زیانهایی كه از این راه یعنی نادیده گرفتن افراد خلاق جامع به عمر انسانها و یا به منابع مادی آنان می‌رسد آنچنان رقم شایان توجهی را در برمی‌گیرد.

باید تكاملهای آموزشی كارایی خود را بیشتر در راه افزایش استعدادها و تواناییهای كودكان به كار برند. شناخت و آگاهی نسبت به الگوهای فرزند پروری‌ و میزان خلاقیت می‌تواند و به والدین و كودكان و همچنین مسئولان آموزش و پرورش و محققان و نظریه پردازان اجتماعی و فرهنگی كمك كند تا در برخورد با كودكان آگاهانه عمل كنند و مسائل و مشكلات آنها را در نظر داشته باشند.

در این راستا، برآنیم تا علل متفاوت شكوفایی خلاقیت و همچنین عللی كه مانع از رشد خلاقیت كودكان می‌شود را بررسی كرده و به اثبات برسانیم و با روشهای متفاوت والدین، سلطة گری، آسان گیری و وابستگی شدید، مورد مقایسه و ارزیابی قرار دهیم. تا كار كرد هر یك از روشهای مورد نظر به میزان خلاقیت كودكان نشان داده و مناسب بودن و مزایا و معایب هر كدام از آنها را با روشی علمی به اثبات برسانیم.

ضرورت و اهمیت تحقیق :

بدون شك اهمیت و نقش نهاد خانواده به عنوان اولین جایگاه اجتماعی و مهمترین عامل تعیین كننده رفتار كودكی بر كسی پوشیده نیست. لذا لازم است والدین به عنوان مهمترین اعضای این نهاد كه در تماس دائم با هستند و دینای او را می‌سازند. از روشهای تربیتی كودك اطلاع كافی داشته باشند، یكی از مشكلات عمده كه معمولا والدین با آن روبرو هستند، عدم اطلاع كافی از چگونگی كاربرد شیوه‌های تربیتی مناسب در مورد فرزندانشان است، والدین معمولاً از نتایج برخوردهای خود با كودكان بازخوردی دریافت نمی‌كنند، پدر و مادر نمی‌داند در هر سنی از فرزندانشان چه انتظاراتی باید داشته باشند، معمولاً والدین از روشهای به ارث رسیده از نیاكان خود برای تربیت فرزندان استفاده می‌كنند و كمتر به فكر اصلاح آن روشها هستند. لذا اگر والدین بدانند كه روشهایی كه آنها برای تربیت فرزند خود به كار برند چه اثرات منفی می‌تواند داشته باشند. در به كارگیری آن روشها دقت كافی منظور خواهد داشت، از طرف دیگر همانطور كه بارها گفته شده است اهمیت نیاز به ذهنهای خلاق و آفریننده در جامعه كنونی، پرورش كودكان خلاق به عنوان منابع انسانی فردا بر هیچ كس پوشیده نیست تورنس (1979)

با گفته خود مبنی بر اینكه هیچ یك از ما دقیقا نمی‌دانیم در آینده چه چیزی در انتظار ماست» با وضعیت مبهمی به آینده‌ اشاره می‌كند اما (1990) در كتاب خود تحت عنوان جابه‌جایی در قدرت آینده‌ای روشن برای ملتها پیش بینی می‌كند (خوارزمی، 1372) و همچنین یكی از معضلات كل جامعه‌ای كه در جهان سوم زندگی می‌كند. پدیده استعماری فرار مترها می‌باشد كه تاریخ شواهد بسیاری از آن به یاد دارد. افرادی مبتكر و خلاق كه به خاطر بضاعت‌ مالی و كسب موفقیتهای بهتری برای زندگی از كشورها باید خود مهاجرت كنند و در كشورهایی كه منتظر فرصتهایی برای در اختیار گرفتن این نابغه‌های مبتكر و سازنده هستند ساكن می‌شوند و متأسفانه جامعه علمی از وجود آنان بی بهره مانند. یكی دیگر از اهداف این تحقیق نشان دادن تأثیرات منفی برخوردهای ناآگاهانه والدین و بر بیان در اخر تربیت و پرورش فرزندان و دانش آموزان و خصوصا كودكان نوجوانان سرآمد است. نتایج و بررسی‌هایی كه در این زمینه به عمل آمده است نشان دهنده اوضاع بسیارو رقمت بار این كودكان است كه گرفتاری بهری اطرافیان خود هستند.

اهداف تحقیق عبارتند از :

1. 1.      بررسی سبكهای فرزند پروری والدین
2. 2.      بررسی سبكهای خلاقیت
3. 3.      بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری بر میزان خلاقیت كودكان
4. 4.     

1. 5.      فصل دوم
2. 6.      پیشینه تحقیق
3. 7.      پیشینه تحقیق
4. تا قبل از سالهای دهة پنجاه تعداد اندكی از افراد توانستند راه را برای تحقیقات تجربی و ایجاد برنامه‌هایی جهت پرورش استعدادهای خلاق هموار سازند. مثلاً گالتون نبوغ را از نظر ارثی مورد بررسی قرار داد، والاس مدلی طرح كرد و ضمن آن گامهایی را كه در جریان فرایند خلاق طی می شود، تشریح كرد. در اواخر دهه 1930 كاترین پاتریك مدل والاس را مورد تجربی قرار داد. راسمن بعد از مطالعه در زندگی تعداد زیادی از مخترعین آمریكایی مدل مشابهی را به وجود آورد. و هاروی لمن بیوگرافی افراد خلاق را در حوزه‌های متعدد مورد مطالعه قرار داد تا بر اساس آن ارتباطی را كه بین جنبه‌ كیفی و كمی در بازدهی یك رفتار خلاق وجود دارد، در خلال سالهای بزرگسالی مشخص كند. یكی از مشهورترین مركز كه در آن زمان یعنی سال (1950) در رابطه با این موضوع تشكیل شد مركزی بود كه در دانشگاه كالیفرنیای جنوبی به وجود آمد و در همین جا بود كه گلیفورد و همكارانش مصمم بودند تا فرضیه خود را راجع به اینكه مهمترین عامل در هوش، قابلیت تفكر خلاق است ثابت كنند. روشی كه در پروژه تحقیقاتی استعدادها به كار رفت این بود كه به طور كلی تفاوتهایی را كه در نحوه عملكرد افراد تحصیل كرده وجود داشت. مطالعه كنند با این فرض كه كنشهای ضروری در افراد خلاق هر چه باشند، این خصوصیات به اندازه‌های متفاوت در برخی از استعدادهای خلاق بسیار موفق بود. در تحقیقات بعدی كه در این زمینه انجام شد تستهای مذكور نقش عمده‌ای بر عهده داشت، قابلیتهای كه این افراد توانستند كشف كنند عبارت بودند از، حساسیت، سیالی – ذهن (كلامی، تصوری، تداعی، توصیفی) و مهارت انعطاف ذهنی كه شامل دو نوع خلق الساعه و انضباطی است. در دانشگاه مینه سوتا شخصی به نام پل ترنس روی كودكان خلاق و نیز معلمانی كه خلاقیت فكری را تعلیم می‌داند، تحقیقاتی انجام داد. علاوه بر ارتباطی كه بین كارهای خلاق و سن كودكان و نوجوانان پیدا كرد توانست رابطه مهمی میان خلاقیت و محیطی كه در خلاقیت تأثیر می‌گذارد پیدا كرد.
5. از تحقیقات و كشفیات جدیدی كه در رابطه با مسئله نیمكره‌های مغز به دست آمده است، می‌توان مفاهیم مهمی در زمینه برنامه‌های آموزشی خلاق استنباط نمود، در مدارس عموماً رسم بر این است كه كارها را برای كودكانی كه نیمكره چپ مغزشان فعال است تنظیم می‌كنند. یعنی فرایندی كه در آموزش دنبال می شود شبیه جریانی است كه در یادگیری زبان و سایر ارتباطات صورت می‌گیرد. در حالی كه تحقیقات نشان داده است كه در برخی از مردم نیمكره راست مغز فعال است، یعنی آنها اطلاعات را از راههای شهودی و اشراق بهتر فرا می‌گیرند. این كشفیات علاقه زیادی از افراد را به فلسفه مشرق زمین كه از دو دهه قبل به وجود آمده است به خوبی توجه می‌كند. طبق تحقیقات انجام شده، نشان داده می‌شود كه كودكان خلاق از خانواده‌هایی هستند كه وجه مشخصه آنها فقدان سلطه گری و ساختارهای والدین است، جایی كه واگرایی فرد مجاز و مخاطره قابل قبول است. (واتسون 1960- گتزلس و جكسون 1962)

10. تعریف خلاقیت

11. پژوهشگران با توجه به برداشتهای متفاوت از خلاقیت تعاریف گوناگونی ارائه نموده‌اند. وجود همین اختلافات مبین این موضوع است كه كنشهای مغزی بسیار پیچیده و تركیبی از فعالیتهای شگفت انگیز ذهن است.

12. خلاقیت در لغت نامه روان شناسی پیرون چنین تعریف شده است، خلاقیت عبارت است از «كنشهای اختراعی تخیل آفریننده كه در آثار گتزل و ماكسن چیزی متفاوت از هوش معمولی است» «جاویدی 1373 ص 13» آرتور گستلر می‌گوید در مجموعه‌های ناهمسان وقتی دو اندیشه به همدیگر برخورد می‌كنند. از تصادم آنها به صورت هماهنگ و یگانه اثری هنری یا علمی به وجود می‌آید. (هاشمی 1358 ص5) به نظر گانیه آفرینندگی عبارت است از نوعی حل مسئله كه در آن عقاید و اندیشه‌ها زمینه‌های مختلف را با یكدیگر مربوط ساخت، به عبارت دیگر از تركیب چندین قاعده پیچیده‌تر و جدیدتر را ابلاغ نمود. به نظر راسل، تفكر آفریننده شباهت زیادی به حل مسئله دارد. وی می‌گوید «هر وقت كودك یا بزرگسال تجربیات پراكنده خود را تركیب یا انگاره‌های تازه را ارائه می‌دهد، می‌گویند كه تفكر آفریننده صورت گرفته است این فرایند در حل مسئله هم صورت می‌گیرد. از نظر هربرت فوكس فرایند خلاق، به هر نوع فرایند تفكری گفته می‌شود كه مسأله را به طریق مفید و بدیع حل می‌كند (رضائیان، 1369 ص 206)

13. آفرینندگی در طبقه بندی هدفهای تربیتی بلوم و دیگران تحت عنوان تركیب آمده است. در بحث پیرامون این طبقه بندی نیز گفته شده است كه «تركیب به دست آمده الزاماً نباید از نقطه نظر بشریت به طور كلی تازگی داشته باشد». جنبه آفرینندگی خواهد داشت در واقع اصالت اثر مهمترین مدرك خلاقیت آن است. نیز در توصیف سطح تركیب آمده است «در تركیب یعنی پهلوی هم گذاشتن عناصر و اجزاء برای ایجاد یك كلی یكپارچه و تولید طرح یا ساختی كه قبلاً بدین شكل وجود نداشته است.

تركیب همان فعالیت ذهنی است كه به آفرینندگی و خلاقیت معروف است. (سیف، 1368 ص 103). به عقیده گیفورد تا وقتی انسان به مشكلی برخورد نكند و زندگی او از روی عادت و پا بر مبنای دور زدن مشكلات سیر می‌شود، خلاقیتی در كار نخواهد بود. 

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

برچسب ها : بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت كودكان , طرح توجیهی بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت كودكان , دانلود بررسی تأثیر سبكهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت كودكان , روانشناسی , فرزند پروری والدین , خلاقیت كودكان , سبكهای فرزند پروری , , دانلود طرح توجیهی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دا