دسته: صنایع غذایی روغنها و چربیها از زمانهای بسیار دور یكی از اجزا اصلی و مهم تشكیل دهنده غذای انسان بوده است كه یك گرم آن در حدود 29 كیلوكالری انرژی در بدن تولید می كند همچنین غذای طبخ شده در روغن و چربی مزه و طعم مطلوبی را در بر خواهد داشت
قیمت فایل فقط 5,900 تومان
كارخانه كشت و صنعت شمال هیدروژناسیون روغن نباتی
مقدمه :
روغنها و چربیها از زمانهای بسیار دور یكی از اجزا اصلی و مهم تشكیل دهنده غذای انسان بوده است. كه یك گرم آن در حدود 2/9 كیلوكالری انرژی در بدن تولید می كند. همچنین غذای طبخ شده در روغن و چربی مزه و طعم مطلوبی را در بر خواهد داشت.
با تغییر ساختار اجتماعی در دورانی كه ما در آن زندگی می كنیم ، دگرگونی و چگونگی تولید مواد مورد نیاز جامعه به خصوص مواد غذایی امری اجتناب ناپذیر است در حال حاضر با توسعه كشت دانه ها و میوه های روغنی فقط 15 % از نیاز چربی و روغن مصرفی مردم را می توانیم تامین نمائیم. از این جهت باید میزان قابل ملاحظه ای روغن خام از خارج وارد كشور شود ، لذا برای افزایش راندمان استخراج روغن از منابع روغن و تصفیه روغن نیاز به تكنولوژی جدید روغن می باشد.
در كشورهای صنعتی یك نفر در طول عمر خود در حدود 3 تن روغن و چربی مصرف می كند كه بیش از نصف این مقدار به صورت روغن یا چربی غیر قابل رویت موجود در مواد غذایی مانند پنیر ، سوسیس ، كالباس ، گوشت و نظیر اینها می باشد.
اهمیت اقتصادی چربیها و روغنها در جهان و ایران
غذا مسئله مهمی است كه نیاز انسانها را برطرف می كند. كار اساسی كشاورزان و كارخانه های صنایع غذایی این است كه نیاز مواد غذایی انسانها را تامین كنند. با توجه به افزایش رشد جمعیت در جهان نیاز به مواد غذایی نیز افزایش می یابد و همزمان باید تقاضای مواد غذایی مورد نیاز مردم با امكانات و شرایط موجود تامین شود.
نمودار 1- میزان تولید روغنها و چربیها و رشد جمعیت
این نمودار نشان می دهد كه در سال 1985 میزان تولید چربیها و روغنها 80 میلیون تن بوده است. اما جمعیت در همین مثال 4/5 میلیارد نفر می باشد.
نودار (2) میزان ، توزیع تولید چربیها و روغنها را در جهان از سال 1990 – 1985 نشان می دهد.
نمودار 2 میزان و توزیع تولید چربیها در جهان از سال 1935-1990
این نمودار نشان می دهد كه میزان و توزیع تولید دانه های روغنی از %59 به %69 افزایش نشان می دهد. همچنین میزان تولید میوه های روغنی از % 6 به % 8 افزایش داشته ، اما میزان تولید كره از % 15 به % 7 و نیز چربی حیوانی از % 17 به % 14 كاهش یافته است.
نمودار 3 – میزان تولید روغنها را نشان می دهد ( از سال 1990 – 1935 ) این نمودار در طی 55 سال نشان می دهد ، تولید روغن سویا از % 15 به % 28 ، روغن پالم از % 5 به % 18 (خرما) ، روغن كلزا از % 9 به % 12 و روغن آفتابگردان از % 7 به % 14 افزایش یافته است اما تولید بعضی از روغنها مانند روغن پنبه دانه از % 16 به % 6 ، روغن بادام زمینی از % 19 به % 1 و روغن نارگیل از % 11 به % 7 كاهش یافته است.
پیشگفتار :
واحدهای روغن كشی بر اساس نزدیكی - ماده اولیه بخصوص تخم پنبه احداث می شوند كه این مناطق بیشتر در استانهای مازندران ، گیلان و خراسان می باشند. یكی از این واحدهای روغن كشی كشور كارخانه روغن كشی كشت و صنعت شمال واقع در استان مازندران ، شهرستان ساری ( در دوازده كیلومتر شهر ساری ) می باشد.
این كارخانه در سه شیفت كار می كند و دارای سیستم بازیابی فاضلاب و تصفیه آب می باشد كه پسابهای بازیابی شده جهت شروب نمودن زمینهای مزروعی كارخانه استفاده می شود.
این كارخانه روغن كشی دو واحدی می باشد كه واحد شماره 1 آن نیز ( كشت و صنعت شمال ) تولید روغن و واحد شماره 2 آن ( ام. ام ) صابون پزی است.
به طوری كه گفته شد محصول اصلی كارخانه كشت و صنعت شمال ، روغن نباتی است كه به دو صورت دان و جامد عرضه می گردد و در كنار این محصول اصلی ، محصول فرعی ، خلط صابون تولید شده نیز در واحد 2 به صابون تبدیل می شود. واحد تولید گاز اكسیژن و هیدروژن در داخل كارخانه وجود دارد كه گاز هیدروژن تولید شده ، جهت پروسس هیدروژناسیون صورت می گیرد و اكسیژن تولیدی در مخازن پر شده و جهت استفاده بخشهای خصوصی و دولتی به خارج از كارخانه برده می شود.
در ضمن طرح توسعه كارخانه نیز در دست اقدام است كه تا حدودی اجرا گردیده ، ولی هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است. و لازم به تذكر است كه مدیریت كارخانه تحت نظارت بانك صنعت و معدن می باشد و محصول تولیدی كارخانه با نام (( روغن غنچه )) به بازار عرضه می گردد.
تاریخچه روغن نباتی در ایران :
تا حدود سال 1330 از روغن حیوانی استفاده می كردیم و بعد از این تدریجاً با افزایش جمعیت و كمبود تولید روغن حیوانی افزایش قیمت باعث گردید كه از روغن نباتی استفاده نمایند كه از هلند و آمریكا وارد می كنند. از سال 1331 تا 1344 با شرایطی كه در ایران انجام شده بود تجار و صنعتگران شروع به آوردن كارخانه های روغن نباتی نمودند تا در عرض 12 تا 13 سال كارخانه در ایران شروع به كار نمود و روغن نباتی جامد هم از خارج وارد می كردند و همه این كارخانه ها از پنه دانه استفاده می كردند. در سال 1346 دولت ورود روغن نباتی جامد را غیر مجاز اعلام كرد و رقابتی بین كارخانه ها به وجود آمد و سطح تولید بالا رفت و بعضی ها شكست خوردند و بعضی ها هم در كارشان موفق شدند.
مثلاً یكی از كارخانه های روغن نباتی ، پارس (قو) است كه در سال 1339 تاسیس شد و تولید آن در روز 15 تا 20 تن بود و امروزه بیشتر از 600 تن در روز تولید می كند.
در حال حاضر در ایران در حدود 16 كارخانه روغن نباتی داریم بعضی از این كارخانه ها در حدود 300 تن تولید دارند.
مثلاً : 1 – روغن نباتی پارس ( قو ، اطلس )
2 – روغن نباتی بهشهر ( شاه پسند ، بهار ، مایع لادن )
3 – روغن نباتی ورامین
4 – فاز اصفهان
5 – شیراز ( نرگس )
6 – روغن نباتی جهان
تا قبل از سال 1345 از پنبه دانه استفاده می كردند و بعد از آن از روسیه ، بلغارستان ، رومانی روغن نیمه تصفیه آفتابگردان وارد می نمودند و بعد از آن در نتیجه نیاز ، روغن سویا از آمریكا جنوبی و ایالات متحده وارد نمودند به طوریكه الان نزدیك 100 % مواد خام از دانه سویا است و از آرژانتین و برزیل وارد می نمایند و بعد از آن شركت سهامی توسعه كشت دانه های روغنی آمدند و كشاورزان را در كشت دانه سویا و آفتابگردان تشوق نمودند ولی با وجود اینها كفاف مصرف را نكرد و در این سالهای اخیر در حدود 6 تا 5/6 درصد روغن تولیدی ایران در داخل ایران تولید می شود و بقیه از خارج وارد می شود.( در سال 1362 )
1 – 1 تاریخچه كارخانه كشت و صنعت شمال :
در سال 1355 همزمان با اجرای طرح و نصب ماشین آلات ، به سبب بازده كم مالی طرح اولیه ، موضوع توسعه ظرفیت واحد به منظور بهره گیری بیشتر از هزینه های ثابت طرح و افزایش سود آوری آن مورد مطالعه قرار گرفت و سپس برای تهیه طرح تكمیلی جهت افزایش ظرفیت تولید روزانه تا میزان 250 تن روغن نباتی و متعاقب آن سفارش و نصب ماشین آلات مربوطه اقدام گردید. این طرح علاوه بر توسعه واحد تصفیه روغن ، توسعه واحد روغن كشی را نیز از طریق احداث خطوط روغن كشی دانه سویا و آفتابگردان ( علاوه بر پنبه دانه ) در بر می گرفت كه به واسطه برخی نارساییها و محدودیتهای ارزی با تدارك تعدادی از ماشین آلات در نیمه راه باقی مانده است.
واحد شماره 2 در داخل شهر ساری قرار داشته و دارای قدمتی بیش از 47 سال می باشد. این واحد در ابعاد كوچكی شامل قسمتهای پنبه پاك كنی ، روغن كشی پنبه دانه ، تصفیه روغن خام و صابون سازی بوده است ، كه در حال حاضر به سبب فرسودگی بیش از حد ماشین آلات قسمتهای پنبه - پاك كنی صابون سازی و تصفیه با ظرفیتهای كمتر قابل بهره گیری بوده و قسمت روغن كشی به طور كلی از زنجیره تولید خارج گردیده است. واحد شماره 2 به علت قرار گرفتن در داخل شهر ساری از طرف سازمان حفظ محیط زیست منطقه ملزم به انتقال و تعطیل در محل فعلی می باشد. پساب صنعتی آلوده بوی نامطبوع حاصل از خلط صابون ، پرزهای معلق پنبه و سایر آلودگی های ناشی از احتراق دیگهای بخار در هوای محیط از یكسو ، و روشهای قدیمی و غیر اقتصادی تولید روغن و صابون از سوی دیگر از عوامل تشدید كننده مساله می باشد.
پروانه تولید ، دانش فنی و برخی ماشین آلات و تجهیزات قابل استفاده این واحد به عنوان موارد قابل بهره گیری در طرح جامع شركت ( توسعه واحد یك ) مد نظر قرار گرفته اند.
1 –2 تولیدات اصلی و جانبی كارخانه كشت و صنعت :
تولیدات كارخانجات كشت و صنعت شمال را می توان به دو گروه محصولات اصلی و محصولات جانبی ( by – product ) تقسیم بندی نمود. پنبه محلوج ، روغن نباتی جامد و صابون رختشوئی محصولات اصلی ولینترجین ، زیرجین ، لینترهای 1 و 2 ، پوسته و كنجاله ، محصولات جانبی واحد2 را تشكیل می دهند ، در واحد یك نیز روغن نباتی ، به عنوان محصول اصلی و لینترهای 2 و 1 ، پوسته ، كنجاله ، خلط صابون ، گلیسیرین و اسیدهای چرب و اكسیژن به عنوان محصولات جانبی ، تولید می شود. ضمناً در واحد یك ، قوطیهای حلبی مورد نیاز جهت بسته بندی روغنهای نباتی نیز در ظرفیتهای مختلف ( 2 ، 4 ، 10 پوند و 17 كیلو ) تولید می گردد. در این بخش شرح مشخصات ، استانداردها و موارد مصرف تولیدات كارخانجات ارائه گردیده است.
1 – 3 شرح تولیدات اصلی و جانبی :
الف – پنبه محلوج :
عبارت است از الیاف طبیعی گیاه پنبه كه از جدا سازی وش[1] به پنبه محلوج بدست می آید. مقدار پنبه بدست آمده صرف نظر از درجه بندی آن 33 درصد وزن وش را تشكیل می دهد.
ب – روغن نباتی :
عبارت است از روغن خوراكی بدست آمده از دانه های روغنی از قبیل دانه پنبه ، سویا ، آفتابگردان ، زیتون ، ذرت ، بادام زمینی ، خرما ، انگور ، گوجه فرنگی ، نارگیل و ….. كه به دو صورت جامد ( هیدروژنه ) و مایع ( اشباع شده ) مورد عرضه و مصرف قرار می گیرد. مقدار روغن موجود در دانه هائی نظیر پنبه دانه 17 تا 23 درصد ، سویا 14 تا 23 درصد ، آفتابگردان 28 تا 35 درصد و خرما 50 تا 70 درصد وزنی را تشكیل می دهد كه البته جدا سازی تمامی مقادیر مذكور میسر (یا اقتصادی) نبوده و برای مثال حدود 16 درصد روغن پنبه دانه در روشهای معمول جداسازی ( OR SOLVENI MILLING EXTRACTION ) قابل استحصال می باشد.
ج – صابون رختشوئی :
ماده پاك كننده ای است ( قدیمی ترین ماده شوینده شناخته شده ) كه از نمك حاصل از تركیب اسیدهای چرب با مواد قلیائی نظیر سود بدست می آید.
اسیدهای چرب مورد استفاده در صابون سازی می تواند از خلط صابون(TRIGLYCERIDE ) حاصل از تصفیه روغن خام نیز بدست آید.
با افزایش توسعه تكنولوژی روغن در جهان ، تاثیر چندانی در مصرف روغن كشورمان نداشته است. اما در ایران الگوی مصرف چربیها وروغنها در 30 سال گذشته تغییر كرده است چربیهای هیدروژنه 76 % ، كره 14 % ، و روغن مایه 10 %.
1 – 4 محصولات جانبی كارخانه های روغن كشی :
پس از مرحله روغن كشی از دانه های روغنی محصول باقیمانده كنجاله نامیده می شود كه یكی از مهمترین مواد تامین كننده ، تغذیه دام و طیور به شمار می آید. با توجه به كمبود شدید خوراك دام در ایران كه باید در هر سال بیش از 500 هزار تن انواع علوفه از خارج وارد كشور شود ، اهمیت كنجاله بیشتر احساس می گردد.
بهترین نوع كنجاله برای نام كنجاله ، سویا می باشد. زیرا حاوی 50 % پروتئین است. كنجاله آفتابگردان نیز از كیفیت خوبی برخوردار است.
( برای درك آماری به نمودارهای (1-1 )، (1-2) ، (1-3) بیشتر دقت كنید ).
شكل (1-1) :
شكل (1-2) :
نمودار (3) :
1 – 5 تركیبات شیمیایی چربیها در روغنها :
ساختار شیمیایی چربیها تری اسیل گلیسیرید می باشد كه سه مولكول اسید چرب با یك مولكول گلیسرول ( الكل سه ظرفیتی ) طی واكنش استری شدن تركیب شده باشد.
H H O
H – C – OH H – C – O – C – R
H – C – OH + 3RCOOH H – C – O – C – R + 3H2O
H – C – OH H – C – O – C – R
H H O
تفاوت چربیها و روغنها بستگی به تركیب نوع اسید چرب تشكیل دهنده ساختار تری اسیل گلیسیرید دارد. اصطلاح چربی برای موادی است كه در دمای معمولی جامد هستند و روغنها كه به طبع در دمای معمولی مایع هستند. اگر سه اسید چرب یكسان باشند محصول تری گلیسیرید ساده است و اگر سه تا مختلف باشند ، تری گلیسیرید مخلوط نام دارد. اسیدهای چرب كه در طبیعت وجود دارند دارای اتم زوج به استثنای ایزو و الریك اسید می باشند.
1 – 6 مراحل تهیه روغن های نباتی عبارتند از :
ب ) پالایش
ج ) بی رنگ كردن
د ) هیدروژناسیون
1 – استخراج :
استخراج به دو طریقه انجام می شود.
الف : فشردن مكانیكی كه عبارتند از پاره كردن سلولهای نباتی محتوی چربی كه معمولاً به وسیله گرما و سپس فشردن آن زیر فشار قوی است.
ب : استخراج با حلال كه مستلزم غوطه ور ساختن دانه های روغنی در داخل مایعی است كه می تواند یك مشتق نفتی ، یا یك مایع غیر قابل استعمال ، معمولاً هیدروكربن كلردار بوده و چربی استخراج شده را جمع آوری می نمایند.
2 – پالایش :
روغن نباتی خام بدست آمده از روش فشردن مكانیكی یا استخراج با حلال خالص نبوده بلكه با مواد همراه است. برای جدا نمودن این ناخالص ها باید آنرا پالایش نمود.
مراحل پالایش روغن خام :
ب : جدا كردن روغن
ج : شستشوی روغن تصفیه شده
3 – بی رنگ كردن : ( post Biea chihg )
در اغلب عملیات تكنولوژیكی حذف رنگ از روغن ها و چربی های بدون توجه به منبع و منشا آنها مطلوب تشخیص داده شده است در عملیات بی رنگ كردن چربی ها از خواص ویژه خاك رس استفاده می شود.
جهت دریافت فایل كارخانه كشت و صنعت شمال هیدروژناسیون روغن نباتی لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 5,900 تومان
برچسب ها : طرح توجیهی كارخانه كشت و صنعت شمال هیدروژناسیون روغن نباتی , دانلود كارخانه كشت و صنعت شمال هیدروژناسیون روغن نباتی , كارخانه كشت و صنعت شمال , شرح تولیدات اصلی و جانبی , روغن های نباتی , مراحل پالایش روغن خام , تركیبات شیمیایی چربیها در روغنها , پنبه محلوج , تولیدات اصلی و جانبی كارخانه كشت و صنعت , هیدروژناسیون روغن نباتی , صنایع غذایی , كارخانه كشت و صنعت